SAMARKANT

 Buchara  Terugblik Onderweg

Het Registan ("plaats van zand") 

 

 

SAMARKAND (Samarqand / Самарқанд)

 Samarkand ligt 268 km ten zuidwesten van Tashkent en is een van de belangrijkste treinstations aan de Trans-Kaspische Spoorlijn tussen Krasnovodsk en Tashkent. De stad ligt op een hoogte van 725 meter. De stad heeft rond de 300.000 inwoners en bestaat voornamelijk uit Uzbeken, Tajiken, Russen en Oekraïners. De oorsprong van de naam van de stad, is in mysteriën gehuld. Het tweede deel (kand) betekend 'stad' in het Sodiaans of Oost-Perzisch, maar de betekenis van het eerste deel is niet duidelijk. Mogelijk is het afgeleid van de naam Samara, een legendarische Turkse vorst.

 Toen Timur (Tamerlane) in 1939 de heerser werd van Transoxanie, en van Samarkand zijn hoofdstad maakte, begon de wederopstanding. Vanaf die tijd, groeide Samarkand uit tot een stad met talloze moskeeën, paleizen en tuinen. Ulugh Beg, de kleinzoon van Timur, bouwde het beroemde observatorium. Tot de moord op Ulugh Beg in 1449 was Samarkand met zijn cultuur en universiteit (de Klinder Kani) het centrum van de Islamitische beschaving in Centraal Azië. In 1500, viel de stad in handen van Shaibani Chan, deze verplaatste de hoofdstad van Transoxanie naar  Bukhara hetgeen betekende dat Samarkand in de 16de en 17de eeuw zijn waarde verloor.

Afstand Tashkent Samarkand, is maar een heel klein stukje van de Zijderoute. Leuk te weten; de route was een netwerk van handelswegen met een afstand van ruim 7000 km. Deze liep vanuit China in westelijke richting tot aan de Middellandse zee. Het doorkruiste het onherbergzame, goeddeels lege, Centraal Azië met zijn uitgestrekte woestijnen en onbegaanbare hooggebergtes.

Het is nu wel duidelijk dat een karavaan niet de hele route aflegde maar dat het een samenspel was van karavanen. Deze bestonden o.a. uit paarden, ossen, ezels en soms wel duizenden kamelen. Zij trokken door het gebied, van oost naar west van noord naar zuid, en weer terug. 

Zijde, was een van de eerste producten die werden verhandeld door de Chinezen. Er wordt steeds meer teruggevonden uit die tijd door archeologen. Veel van deze vondsten zijn terechtgekomen in het Hermitage in St. Petersburg (Staat nog op het verlanglijstje).


 De oude stad beslaat een gebied van meer dan 4 km² en werd in de 11e eeuw omringd door een 8 meter hoge muur. Na de schade die door de Mongolen in de 13e eeuw was toegebracht, herrees Samarkand in de 14e eeuw fraaier dan voorheen uit zijn ruïnes. De stad is volgens een geometrisch patroon geconstrueerd met straten die vanaf zes poorten in het centrum samenkomen. Hier en daar staan nog delen van de oude stadsmuur en poorten, die in 1868 werden vernietigd door de Russen toen zij de stad innamen zoals op de foto te zien is.

 

Ook hier vinden we uiteraard een monument van Tamerlane. Samarkand was immers zijn thuis!

Zittend op zijn zetel overziet hij alles. Klik echt even op de foto om hem op origenele grote te zien. Dan zie je hoe mooi het beeld is gemaakt. Let ook op de gezichtsuitdrukking


En dan gaan we nu de stad in. Geloof me het was zeer indrukwekkend. O ja, ik wil je de natuurlijke toegangs poort ook wel de poort van Timur genoemd en het andere welkomstteken van deze mooie stad niet onthouden.


 Gour-Emir (“Graf van de Emir”) 

Dit is het meest bekende monument, dat Tamerlan had voorbestemd als mausoleum voor zijn geliefde kleinzoon Moukhammed-Sultan. Volgens Gur Emir was dit een prototype voor de beroemde voorbeelden van de architectuur van de grote Mughal: Humayun Mausoleum in Delhi en de Taj Mahal in Agra, gebouwd door Timur nakomelingen, die het noorden van India regeerde. Toen Tamerlan, “de gesel Gods”, de man van de 100.000 schedels in Bagdad, in 1405 stierf, werd zijn lichaam opgebaard in een graf van donkergroen nefriet. Het evenwicht tussen kracht en verfijning wordt nog geaccentueerd door de twee mausolea die de Gour-Emir aan beide zijden flankeren.

De madrasah, een klein gebouw met een typische binnenplaats samenstelling was bedoeld leerplaats voor de kinderen van adel in Samarkand. Tegenover de madrasah, bevond zich een khanaka met een centrale hal en cellen - hudjras. De beide gebouwen werden opgetrokken door Mukhammad Sultan's met het idee uit te groeien tot een centrum voor het Islamitisch onderwijs. 

De binnenplaats van het complex, was versierd met een enkele decoratieve muur, met vier minaretten op de hoeken. Gezien vanuit het noorden, werd het complex versierd met een prachtige entreepoort met daarin de naam van de architect Muhammad ibn Mahmud Isfahani.

Het mausoleum is een mooi voorbeeld van middeleeuwse architectonische vakmanschap. De tijdgenoten nog steeds genieten van de harmonie van de verhoudingen. De geribbelde koepel en gewelf wanden zijn volledig bedekt met een mozaïek van licht en donker blauw geglazuurde bakstenen, vergulden en schilderen. De reliëf rozetten op de koepel imiteren een sterrenhemel. Het interieur is verrijkt met maaswerkroosters in de ramen, marmer en onyx platen bedekt met schilderijen, houtsnijwerk en ingelegd met halfedelstenen. 


De Nefriet grafsteen van Tamerlan is gehuld in mysteries en legendes. Volgens de legende werd een nefriet (donkergroene jade) plaat meegenomen door de Mongolen van het paleis van de Chinese keizer. Het is niet bekend hoe, maar wel dat, in 1425 twee grote stukken hiervan in handen vielen van Ulugbek (kleinzoon). Eeuwenlang wist men niet zeker of het lichaam van Timoer Leng destijds in China geborgen was of meegenomen naar Samarkand. Eveneens legende: op de onderkant van Timoer Leng's grafsteen de tekst gegraveerd; 'Wanneer ik in mijn graf zal worden opgeschrikt, zal de aarde schudden.' In 1941 kreeg een eigenwijze Russische antropoloog toestemming om, in het geheim het graf te onderzoeken. Toen hij in de nacht van de 22ste juni de steen weghaalde, werden Kiev en Minsk door de Duitsers gebombardeerd en waren Hitlers troepen Rusland binnengevallen. Gewoon leuk ter info


Ruchabad, 'brenger van de geest'.

Slechts een paar stappen van de Gur Emir is een kleiner en niet zo spectaculair Mausoleum: Ruchabad (1380)  Er is weinig kleur in dit gebouw. Het geeft een bescheiden indruk. Wij zijn ier niet naar binnen geweest. Het is het graf van Burhaneddin Sagarschi Scheikh een soefi-heilige. Wie in Konya (Turkije) geweest is zal hier iets in herkennen denk ik.

Het mausoleum maakt deel uit van een complex bestaande uit; de zomer moskee de 19e eeuwse Hodja-Nisbatdor moskee, de vrijstaande-tulband hatted minaret (een typisch kenmerk voor Samarkand moskeeën) en een aantal grote oude bomen. De moskee heeft een charmante houten -pillared iwan. Typisch voor moskeeën uit die periode en een bijzonder fraai versierd plafond. 

Bibi Khanym Moskee

Vanaf het Registan leidt de Tashkentstraat noordwaarts (via onze koffiestop) naar de Bibi Khanym Moskee, waarvan de imposante ruïnes aan de westkant van de straat te zien zijn. De bouw van de moskee heeft vijf jaar geduurd van 1399  tot 1404. Dit moest de mooiste en grootste moskee van het Oosten worden. Meer dan 500 arbeiders en 200 Architecten, kunstenaars en ambachtslieden uit de veroverde landen waren betrokken bij de bouw van dit grandioze complex. 95 Olifanten werden gebruikt voor het hijsen en transporteren van zware ladingen. Toen Temur terugkeerde van zijn Westerse campagne, was hij zeer teleurgesteld over de bouw, en beval de reconstructie van het portaal dat hij niet hoog genoeg achtte. De kathedraal-moskee is vernoemd naar de oudste vrouw van Amir Temur, dit was een Chinese prinses. 

 Het complex was te pompeus om de vele aardbevingen te overleven en het grootste deel van de Bibi Khanum heeft er eeuwenlang als een ruïne bijgestaan. De Russen zijn begonnen met de renovatie van het complex, maar deden dat heel traag. De Oezbeken zijn bezig de Bibi Khanum in oude glorie te herstellen en het complex wordt helemaal opnieuw opgetrokken.

In het complex (een rechthoek van 109 bij 167 meter De buitenmuren zijn circa 167 meter lang en 109 meter breed), bevond zich een marmeren koranhouder met de Osman Koran, volgens de overlevering een van de oudste korans uit de geschiedenis. De koran bevindt zich nu in Tashkent, maar de koranhouder, waaraan magische krachten worden toegeschreven, staat er nog. Vrouwen kruipen er drie keer onderdoor, in de hoop dat het hun vruchtbaarheid zal vergroten. Van 2 kanten gefotografeerd.


Registanplein

Registan betekent "zand", en verwijst naar de zandvlakte die het vroeger was. Vele eeuwen geleden stroomde hier een river, deze  kwam droog te staan. Jaren gingen voorbij. Het  ontstane plein dat  in de 14e eeuw (ontworpen door Timoer Lenk) hierdoor ontstond, werd het toneel voor openbare executies. Het zand dat het bloed dat vloeide bij de terechtstellingen moest opzuigen, verleende het Registan haar naam, 'plaats van zand'.  Het plein werd later verfraaid door zijn opvolgers, was een commercieel- en ambachtelijk centrum tot de bouw van de eerste Madrassah. Onder het bewind van Ulugbeg, werd het een spiritueel centrum. De Madrassah, is een onderwijsinstelling voor jongens uit de "betere" gezinnen, met als hoofddoel "bestudering van de Koran". De trainning duurde wisselend van 10, 12, tot 20 jaar

Het complex bestaat uit drie Madrassah: Ulugbek Madrassah (15e eeuw), Sher - Dor Madrassa (17e eeuw) en Tilla-Kari Madrassa (goud overdekt) (17e eeuw). Al deze madrasah's zijn weelderig gedecoreerd, met prachtige geometrische patronen die zich tot in het oneindige lijken te vermenigvuldigen. Arabesken slingeren zich als de takken van een wingerd omhoog over het in kobalt, turquoise, groen en geel geglazuurde tegelwerk. De scheve stand van de minaretten is veroorzaakt door de vele aardbevingen die het gebied teisterden. Het is verbazingwekkend hoezeer het complex een eenheid lijkt te vormen, terwijl er tussen de bouw van de eerste en de laatste madrasah een periode van ruim tweehonderd jaar zit.

Dit is één van de mooiste pleinen ter wereld, groots én intiem door de enorme en mooie madrassa's die het plein omringen. Het is groter dan een voetbalveld en bestraat met marmeren tegels in mozaiek.

Ulug Beg madrassa

De oudste is de Ulug Beg madrassa, in 1417-1420 gebouwd door Timoers kleinzoon Ulug Beg Het enorme portaal heeft een boog van 15 meter in de breedte. Het gebouw heeft een oppervlak van 56 bij 81 meter, vier minaretten, een enorme vijfendertig meter hoge pishtak en een grote binnenplaats met vier liwans en vijftig hujra's waar ooit honderd studenten woonden. Sheikh Khodja Akhrar en dichter Djami behoorden tot de bekendsten der afgestudeerden van deze madrassah. Het mozaïek paneel boven de boog toont een symbolische hemel met vijf en tien puntige sterren. De madrassah had een platform voor astronomische waarnemingen vóór Ulugbek's observatorium gebouwd werd (zie onder).  In de 20e eeuw werden de noordoostelijke en zuidoostelijke minaretten gerepareerd, nieuwe koepels werden geïnstalleerd, en de portaalboog met timpaan (beeldhouwwerk in de boog) werden gerestaureerd. De ingang leidt naar een kleine binnenplaats die wordt omringd door de cellen waarin de studenten en hun leraren, de mullahs, verbleven.  Ulugbek gaf lezingen over wiskunde en astronomie tot aan zijn dood.

 Sher Dor madrassa

Er recht tegenover staat de Sher Dor madrassa,de stijl is een imitatie van Ulugbeg's Madrassah van  gebouwd tussen 1619 en 1636. Shir Dor betekent `versierd met tijgers’. Het gebouw is inderdaad beschilderd met tijgers. Het verschil met Uleg Beg is dat deze nog twee zalen kreeg om in de  winter les te geven. Deze is gebouwd door de toenmalige heerser van Samarkand

Geribbelde koepels op hoge torens rijzen naast de twee verdiepingen van de gevel aan de zijkanten van het voorportaal. Islamitische inscripties, geometrische en florale versiering sieren het interieur. Vooral interessant zijn de timpans van de portaalboog. Ze zijn ingericht met een antropomorfe voorstelling van de zon en de tijger het aanvallen van een damhert. Vandaar de naam van Sher-Dor - "met tijgers". Dit patroon ging bijna verloren in het midden van de 20ste eeuw en is gerestaureerd.

 Tilla Kari moskee

De derde madrassa is Tilla Kari (“overdekt met goud”, 1646–1659). Deze fungeert tevens als moskee. De gebouwen zijn in de afgelopen eeuw geheel gerestaureerd. In het midden van de 17d eeuw lag de kathedraal moskee van Bibi-Khanym in puin en Samarkand had behoefte aan een nieuwe moskee. Yalangtush-biy liet deze bouwen op het Registan. De moskee kon ook als een madrassah gebruikt worden. De bouw duurde bijna twintig jaar en werd voltooid in 1660. Het rijke verguldsel op de koepel, muren en mihrab overtrof alle andere beroemde gebouwen in Centraal-Azië. Om deze reden werd de madrassah de naam Tillya-Kari, dat "gecoat met goud" betekent. De koepel van de moskee bleef onvoltooid tot aan de 20ste eeuw. Tegelijkertijd, zijn vervaagd tegenover hersteld. 

Ulugbek's Observatorium 

Het astronomisch wonder van het middeleeuwse Oezbekistan, werd gebouwd door Ulugbek in 1428-1429 op de top van een van de heuvels van de Chupanat. Het observatorium, gemaakt door Mohammed Taragai Ulugbek, de kleinzoon van Amir Timur (Tamerlan), bestond uit drie verdiepingen bedekt met prachtige geglazuurde tegels. De bouw had een ronde vorm, 46 meter in diameter, en 30 meter hoog. In de grote zaal was een enorm instrument geplaatst voor observaties van de Maan, de Zon en andere sterren van het hemelgewelf. Het was een unieke constructie voor haar tijd.

Juistheid van de waarnemingen van de Samarkand astronomen is verbazingwekkend, omdat ze zijn gemaakt zonder hulp van optische instrumenten, met blote oog. Astronomische tabellen bevatten de coördinatie van 1018 sterren. Zijn catalogus heeft zijn waarde niet verloren in onze tijd. Met verbazingwekkende nauwkeurigheid is de berekening gemaakt van de lengte van een sterjaar, die met de Ulugbek-berekening gelijk is aan 365 dagen 6 uur 10 minuten 8 seconden. Werkelijke lengte van een ster jaar gedaan met moderne apparatuur is 365 dagen 6 uur 9 minuten 9,6 seconden. Dus de fout is slechts minder dan een minuut. Helaas alleen het ondergrondse deel van de sextant en de basis van het gebouw werden gered Het wetenschappelijke centrum werd verwoest, de waardevolle bibliotheek werd geplunderd, en wetenschappers werden weggejaagd.

Mausoleum Doniyor-paygambar of Doniyor Hodge (St.Daniël)

Er is nauwelijks een plaats in de wereld is een waar moslim, christen en jood komen om te bidden. Maar bij dit Graf van de oudtestamentische profeet Daniël, ook wel bekend als Daniiel of Doniyor gebeurd het. 

De plaats is een bedevaartsoord voor zowel lokale bewoners als bezoekers uit de hele wereld. In 1996, kwam de late Russische patriarch Alexy II in Samarkand bezocht het mausoleum, en heiligde dit. Gelegen aan de rand van de nederzetting Afrasiab dat is in het noord-oosten van Samarkand. Op een hoge klif van de heuvel. Daar bevindt zich een lang 5-koepel tellend gebouw het mausoleum. Aan de voet van deze heuvel is de rivier Siab. De wildgroei van het gebouw is direct verbonden met het graf, dat ongeveer 18 meter lang is. Er bestaan veel legendes over dit graf.

  • Sommigen beweren dat de overblijfselen hier werden gebracht door de vroege christenen
  • Anderen zijn geneigd te denken dat de beroemde middeleeuwse heerser Amir Timur (Tamerlan) opdracht had gegeven.

Er wordt ook gespeculeerd over wat in het graf ligt:

  • sommige bronnen zeggen; de arm van St. Daniel's,
  • de andere; slechts een handvol aarde van het graf van de heilige.
  •  De derde zegt; de overblijfselen, twee gezichten: de eerste - de profeet Daniël, de tweede Hodja Doniyor - medewerker van Kusama ibn 'Abbas (Shahi-Zinda).

De lengte van het graf heeft ook meerdere verklaringen;

  • de lengte gaf de mogelijkheid ook de  relieken van de heilige te begraven.
  • graf begon begon plotseling te groeien, tot een lengte van 17 meter. 
  • Anderen beweren dat het graf groot is gemaakt, zodat niemand nauwkeurig de locatie van de overblijfselen kan vinden om zo diefstal te voorkomen.

Afrasiab museum

Is een museum in Samarkand gewijd aan de geschiedenis van de stad. Het museum bevindt zich in het noordelijke deel van Samarkand, in de buurt van de heuvels van de oude nederzetting van Afrasiab. Afrasiab eens gelegen in het hart van het oude Samarkand met een oppervlakte van 219 ha, werd verwoest door de Mongolen in het begin van de 13e eeuw.Tentoonstellingen van het museum illustreren de geschiedenis van de ontwikkeling van Samarkand uit de tijd van Alexander de Grote verovering.

De archeologische opgravingen en de studie van de oude stad begonnen in de late 19e eeuw en zijn nog steeds bezig. De meest waardevolle stukken van Afrasiab museum ook unieke stukken van muurschilderingen dateren uit de 7- en 8ste eeuw, voorstellende jachttaferelen en vakantie vieringen. Ook zijn hier  ossuaria, fragmenten van oude zwaarden, messen, pijlen, munten, aardewerk en fresco's van Samarkand paleis behoren tot de Ikhshidid dynastie (7- en 8ste eeuw) te zien

Het museumgebouw is ontworpen door de Armeense architect Bagdasar Arzumanyan in 1970 en dus meer dan 40 jaar oud.

Shah-i-Zinda mausoleum complex

Dit complex, ligt aan de noordelijke rand van Samarkand, aan de rand van de Afrasiabheuvel, aan de uitgestrekte oude begraafplaats niet ver van de Bibi Khanum moskee. Het is de begraafplaats voor koninklijke personen en edelen. Maar het belangrijkste mausoleum van waaruit de necropolis start lijkt het denkbeeldige graf van Profeet Mohammed's neef, Kusama Ibn Abbas te zijn. Het complex werd "Shah-i-Zinda" genoemd, dat betekent in het Perzisch "The Living King". Hij was namelijk een van degenen die de islam in die regio predikte. Later werd het complex een belangrijk pelgrimsoord dat werd vereerd door het volk. Het werd gelijkgesteld aan Mekka Hadj. Volgens een legende, bezit de waterbron bij het graf genezende krachten.

Dit is een van de meest mysterieuze en unieke architecturale monumenten van Samarkand. Graven in sprankelende blauwe kleuren. Harmonieus gecombineerd in een levendige compositie zijn verschillende mausolea gegroepeerd langs de smalle middeleeuwse straatjes. Shahi Zinda bestaat uit elf mausolea, die na elkaar gebouwd werden in de XIV - XV eeuw. Het wordt ook wel "de Straat begraafplaats" genoemd. Aan beide zijden van de smalle straatjes vind je de mausolea met hun blauwe koepels. Allen zijn vierkant, met een koepel, waarvan de ingang wordt gemarkeerd door een portiek. Zij zijn rijk aan architectonische decoraties, hiervoor worden irrigatie bakstenen, majolica tegels, gesneden mozaïek gebruikt .

Ben je geïnteresseerd? Tik dan het complex in op internet, je krijgt werkelijk een schat aan informatie je bent zo een paar uur verder geweldig. Ik laat het hierbij op de site.

 

Joodse begraafplaats

In Samarkand ligt nog een uitgestrekte Joodse begraafplaats. De grafstenen zijn allemaal versierd met een verfijnd in steen uitgehouwen afbeelding van de gestorvene, het lijken op afstand wel echte foto's. Deze begraafplaats op de heuvel te bereiken via Shah-i-Zinda.  Het maakt een kerkhof een beetje persoonlijk, omdat het voelt alsof ze je aankijken. 

En zoveel je over het Shah-i-Zinda complex vindt zo weinig vind je over deze zeer indrukwekkende en uitgestrekte begraafplaats. Wie weet vind ik toch nog wat dan vul ik zeker aan.

Hazrat Khizr moskee

Nabij de Afrasi ab nederzetting, 1 van de oudste islamitische religieuze gebouwen in Samarkand. Een islamitische (patroon) heilige, van de reizigers. En verantwoordelijk voor de waterhuishouding en rijkdom. Zijn naam betekent in het Arabisch "groen licht", dat wil zeggen "Living". 


Bazaar in Samarkand

Na al die indrukken is het tijd dat we even lekker gaan ontspannen. Niks geen groepsgebeuren als je dat niet wilt, ga lekker met wie je wilt en ga genieten op de Bazaar. We zijn eerst een hapje gaan eten Kebab met salade en uiteraarde brood en thee! Terwijl we nog even zaten te genieten van alles wat om ons heen gebeurde, kwam een jochie van de tafel naast ons een schaaltje aardbeien brengen en even later nog een schaaltje met kersen. Snap je nu wat of ik bedoel met het is nog niet toeristisch? 

Naast de moskee- mausoleum van Bibi-Khanum, ligt de centrale markt van Samarkand. Zij heeft niet meer haar oude gebouwen, maar nog steeds vind je hier de geest van de oude handelshaven en de cultuur van de grote stad, met gedroogde vruchten en noten, traditionele zoetigheden, honing en zuivelproducten en brood. 

De vele chai-Khanas (paviljoens voor thee drinken) in de omgeving zijn gevuld met de sfeer van de traditionele Samarkand gastvrijheid.  En tot slot, de karakteristieke Samarkand brood - "obi-non", gebakken in klei ovens, is in verkoop in de markt. Dit ronde type brood dat eruit ziet as een  zonneschijf is beroemd om zijn bijzondere smaak en de originaliteit van de decoratie. We hebben genoten!                                                                                                                                             

We gaan naar Buchara. Je kunt ook nog even naar Terugblik of Onderweg gaan