Bhaktapur
Bij het zien van dit genoeglijk samenzijn, begrijp je denk ik waarom ik een splitsing heb gemaakt in deze dag.
We kwamen echt in een andere wereld letterlijk terug naar de middeleeuwen
Op verschillende handelsroutes tussen China, India en Tibet lag Bhaktapur zeer strategisch. Rond 1200 was het een plek om op krachten te komen. De stad heette in de tijd van de Malla koningen ook wel Bhadgaon, dat 'stad van de rijst' betekent.
Bhaktapur; Bhadgaon in het Nepalees, of Khwopa (Stad van toegewijdenen) in Newari, is de 3e grote stad van de vallei. Deze traditionele stad is nog geheel intact en in veel opzichten de meest tijdloze.
Het culturele leven vind je hier nog volop met hun eeuwenoude tradities van vakmanschap en sterke gemeenschappen van pottenbakkers, houtsnijders en wevers.
Het was best een hele klim naar Durban Square
De geplaveide straten verbinden een reeks van tempels, binnenplaatsen en monumentale pleinen.
De hemel brak open zoals je ziet.
De granen hangen ook nu nog te drogen aan de balustrade van de woningen
De rijst, kruiden liggen op straat en zie ik daar een vorm van graffiti op de muur?
1 van de vele waterputten, een doorkijkje
In tegenstelling tot Kathmandu, heeft Bhaktapur snelle veranderingen weerstaan.
Een groot aantal vrouwen in Bhaktapur wordt nog steeds gezien in hun traditionele Newari-kleding in zwart en rood.
Durban Square
Net zoals in de andere twee Koningssteden is dit ook in Bhaktapur het middelpunt van de stad. Het wemelt er van de pottenbakkers en draagt dan ook niet voor niets de bijnaam Potters' Square.
Het plein vormt tevens het verzamelpunt van souvenirhandelaars in Bhaktapur.
Belangrijk handwerk is de Thangka doek. Deze stoffen zijn kleurrijk beschilderd of geborduurd met afbeeldingen van goden of vertellen het verhaal van een mythe.
Tibetaanse monniken dragen deze doeken tijdens ceremonies, maar fungeren net zo goed als muurdecoratie als je de verkopers mag geloven.
Bhairavnath tempel
De tempel met een brede voorkant en 3 daken is gewijd aan Bhairav, de angstaanjagende incarnatie van Shiva, wiens gemalin de Nyatapola-tempel aan de overkant het plein bezet. Ondanks de angstaanjagende krachten van Bhairab en zijn enorme tempel, wordt de godheid hier afgebeeld als een lichaam zonder lichaam van slechts 15 cm hoog!
De eerste tempel op deze plek was een bescheiden bouwwerk uit het begin van de 17e eeuw, maar koning Bhupatindra Malla voegde in 1717 een extra verdieping toe en een 3e verdieping werd toegevoegd toen de tempel werd herbouwd na de aardbeving van 1934.
Een klein gaatje in de centrale deur van de tempel (onder een rij gebeeldhouwde zwijnensnuiten) wordt gebruikt om offers in het interieur van de tempel te duwen.
De gevel van de tempel wordt bewaakt door 2 koperen leeuwen die de Nepalese vlag vasthouden, de enige nationale vlag die niet rechthoekig of vierkant is. Rechts van de deur is een afbeelding van Bhairab geschilderd op rotan, versierd met een gruwelijke guirlande van buffeldarmen. In de schemering kun je hier de traditionele devotionele muziek horen.
Naast de tempel staat een verzonken hiti met een bijzonder fijne tuit in de vorm van een makara (mythisch krokodilachtig beest).
Nyatapola Temple
Op het Taumahdi Tolplein valt deze meteen op. Het is hoogste tempel van de Kathmanduvallei. Omringende daken bieden een fantastisch uitzicht over het plein.
Zij werd in 1702 gebouwd in opdracht van koning Bhupatindra Malla. De structuur van de tempel, een prachtig overblijfsel van de gekoesterde Nepalese geschiedenis, is zo solide dat het in 1934 een aardbeving van 8,3 grotendeels heeft doorstaan.
Gebouwd in pagodestijl, bestaande uit hout en baksteen, en versierd met prachtig houtsnijwerk, werd Nyatapola genoemd naar de lokale Newari-woorden voor "5 stappen" ( nyata ) en "dak" ( pola ).
Het gebouw onderhoudt associaties met de goden Bhairava - een woeste incarnatie van de Heer Shiva - en voornamelijk, Siddhi Lakshmi, de tantrische incarnatie van "de onoverwinnelijke" godin Durga, aan wie Nyatapola is opgedragen.
Plaatselijke legende;
De wanhopige koning deed een beroep op Parvati, de godin van liefde, vruchtbaarheid en schoonheid in een tijd waarin Bhairava de beschaving met vernietiging dreigde. In de vorm van Siddhi Lakshmi verijdelde ze Bhairava met Nyatapola: een veel krachtigere tempel dan het naburige heiligdom van Bhairava op het Taumadhi-plein.
De oorspronkelijke kapel gewijd aan Bhairava was een bescheiden constructie, die in de loop van de tijd werd uitgebreid.
De tempel werd deels verwoest tijdens de aardbeving die plaatsvond in 1934 en moest worden herbouwd, met een 3e laag toegevoegd tijdens de wederopbouw.
Nyatapola was een van de vele tempels die in de 18e eeuw in de staten Bhaktapur, Lalitpur en Kathmandu werden gebouwd. Tegenwoordig omvatten alle 3 de voormalige staten de Kathmandu-vallei, ook bekend als de Vallei van de Tempels.
Elk van de terras, wordt op de stenen trap bewaakt door 5 paar gebeeldhouwde goden met opstijgende macht:
- 2 worstelaars Jayamel en Phattu, waarvan wordt aangenomen dat ze bovenmenselijke kracht bezaten naar verluidt zouden zij 10 keer sterker zijn dan andere mannen gevold door
- 2 olifanten,
- 2 leeuwen en
- 2 griffioenen;
- en ten slotte, net voor de tempeldeuren, de godinnen Baghini - de 'tijgerin' - en Singhini - de 'leeuwin'.
Extra gelijkenissen van Siddhi Lakshmi zijn te vinden in details over de tempel - boven de deuren en over het raamwerk van het dak.
Vatsala Durga Tempel & Taleju Bell
De stenen Tempel naast de zuil van koning Bhupatindra Malla, direct voor het Royal Palace heeft veel ingewikkelde gravures en is het meest bekend om zijn bronzen klok, die bij de omwonenden bekend is als 'de bel van de blaffende honden'.
Als de klok luidt beginnen alle honden in de buurt te blaffen en janken! De enorme klok werd gehangen door koning Ranjit Malla in 1737 en gebruikt als dagelijkse avondklok.
Gebouwd tussen 1672 of 1727 (afhankelijk van de inscripties die u vertrouwt) in de Indiase shikhara-stijl door koning Jagat Prakash Malla,
Koning Bhupatindra zit met gevouwen handen onder een parasol op een pilaar en kijkt naar de gouden poort naar het koninklijk paleis.
Gouden Poort
Aan het grote Durbar-plein, is het imposante Royal Palace gevestigd. Hiernaast staat de zogenaamde Gouden Poort ook bekend als Sundhoka of Soon Dhoka, die in werkelijkheid uit brons is opgetrokken. De poort dateert uit 1753 en is gebouwd door koning Ranajit Malla. Deze geeft toegang tot een binnenplaats van de Koninklijke residentie.
De watertank kun je hier niet missen. De cobra staat symbool voor kracht en bescherming. De hindoe godin Taleju, de beschermster van de Malla familie, zou dagelijks in deze tank hebben gebaden. Nu is het vooral een toeristische attractie voor zowel hindoes als ongelovigen.
National Art Museum
Binnen kun je een uitgebreide collectie schilderijen van tantrische stoffen bekijken - de hindoeïstische versie van boeddhistische thangka's - evenals handschriften van palmbladeren en metalen, stenen en houten votief-voorwerpen, waarvan sommige dateren uit de 12e eeuw.
De ingang van de galerij wordt geflankeerd door 2 enorme wachtleeuwen, een mannetje en een vrouwtje. Naast de leeuwen staan enkele imposante 17e-eeuwse beelden van Hanuman, de aapgod, in zijn vierarmige tantrische gedaante, en Vishnu, als de maagverscheurende Narsingha.
Basantapur Chowk
2 Beroemde beelden, het Ugrachandi beeld en het Bhairab beeld. Deze 2 beelden hebben de kunstenaar zijn handen gekost. Je vindt ze op het Durbar-plein. Uit de beelden blijkt de rivaliteit tussen de Malla Koningen die niet zo eervol was als altijd wordt beweerd. Helaas heb ik er maar 1 gezien;
Ugrachandi
In 1707 gaf koning Bhupatindra (1696 tot 1722) opdracht tot het beeldhouwen van de godin Ugrachandi. Hoewel ze een minder bekende godin is, is ze de godin van het nabijgelegen Banepa en sommigen zeggen een incarnatie van Durga. Het resultaat is een ingewikkeld, gedetailleerd en verbluffend monument met 18 armen afgebeeld met een 3-tand en een leeuw. Koning Bhupatindra was zo onder de indruk van het metselwerk dat hij niet wilde dat een van de andere koningen in de Kathmandu-vallei een dergelijk beeld zou hebben. Dus hakte hij de rechterhand van de metselaars af.
Bhairab
Is een woest uitziend beeld. Afgebeeld met 12 armen, compleet met onthoofde vijanden, hij staat bekend als een ‘vreselijk angstaanjagende vorm’. Indien aan zijn kant, zal deze angstaanjagende vorm je beschermen tegen vijanden, hebzucht, lust en woede. Interessant is dat Bhairab ook in het boeddhisme voorkomt. Dit beeld is door dezelfde beeldhouwer gemaakt.
Het verhaal gaat dat toen koning Bhupatindra hier achter kwam, hij prompt de linkerhand van de beeldhouwer verwijderde.
Siddhi Lakshmi Tempel
De aantrekkelijke 17e-eeuwse stenen tempel staat in de zuidoostelijke hoek van het Bhaktapur-paleis. De trappen worden geflankeerd door mannelijke en vrouwelijke bedienden, die elk een kind en een nogal gretig uitziende hond vasthouden.
Op opeenvolgende niveaus worden de trappen geflankeerd door paarden, gekronkelde neushoorns, leeuwen met menselijke gezichten en kamelen. De tempel zelf is gebouwd in de klassieke shikhara-stijl, die veel voorkomt in Noord-India.
Chyasalin Mandap
Aan de oostelijke kant van het Durbar-plein, is een klein houten paviljoen met twee verdiepingen. Het wordt uitgesproken als "Chee-ass-a-lin". De toeristische sector bestempeld dit als een tempel, wat niet klopt. Het is een paviljoen. De naam mandap betekent kleine tempel die in het verleden in sommige boeken verkeerd is geschreven en de naam is blijven hangen. Chyasalin "Pavilion" Mandap werd oorspronkelijk verondersteld te zijn gebouwd in de 17e eeuw onder het Malla-koninkrijk. Belangrijkste doel; de krachtige kracht die van de nabijgelegen Shiva-tempel (Pashupatinath) kwam af te weren. Tijdens de aardbeving van 1934 werd Chyasalin Mandap volledig verwoest. Zij werd herbouwd met metalen frames en 8 zijden (wat Chyasalin betekent), om een nieuwe aardbeving te overleven.
Men dacht dat de achthoekige zijkanten de Shiva-tempels zouden afleiden die de kracht uitstralen om paleis te raken.
Later werd het gebruikt als ontmoetingsplaats, podium om toneelstukken/poëzie te kijken en als belastingkantoor.
Ook de zijstraten zijn doorspekt met heiligdommen, waterputten en watertanks. Door het ontbreken van verkeer, maak je met plezier een wandeling door de stad. Helaas brak de hemel open maar ook dat heeft zo zijn bekoring
Dankzij het Duits-gefinancierde Bhaktapur Development Project, zijn rond 1970, de gebouwen en geplaveide straten van het middeleeuwse Bhaktapur grotendeels voorzien van een gevestigde riolering- afval en waterbeheer.
Mensen wassen onder de gemeenschappelijke kranen, garens worden te drogen gehangen, kinderen spelen,
oudjes die gezellig zitten te keuvelen, boeiende winkels er is genoeg te zien.
Dit zijn altijd wel mooie plaatjes
De gevels van de huizen zijn ook niet bepaald modern.
Het is ook een plek die druk bezocht wordt door scholen
Slapen kan overal of het nou op de werkplaats is of op de stoep van een tempel
Nog een stukje uit het dagelijks leven en zo kwam een eind aan ons bezoek aan Bhaktapur.
Op die enkele motorfiets na hebben we inderdaad geen andere voertuigen zien rijden.
Ja die twee monniken? Ik vond het wel passen om ze door de pagina op te nemen. Later bleken ze in het zelfde vliegtuig te zitten als ons van Kathmandu naar Delhi maar toen dorst ik geen foto te maken. We gaan op weg naar Pashupathinat.
Pasang Lhamu Sherpa; Inspiratie voor de volgende generatie Nepalezen
40 Jaar na de 1ste menselijke verovering op de Everest in 1953 door Tenzing Norgay Sherpa en Sir Edmund Hillary, was 's werelds hoogste top nog steeds een ongerept gebied voor Nepalese vrouwen.
Op 22 april 1993 bereikte de 31-jarige Pasang Lhamu Sherpa wat slechts een paar Nepalese mannen bereikt hadden in de bergsport-geschiedenis van het land. Ze werd de 1ste Nepalese vrouw die de Everest beklimt.
Berichten over het opmerkelijke succes op de top van Pasang Lhamu deden de ronde. Maar het was van korte duur. De dagen die daarop volgden stonden in het teken van de verdwijning van Pasang Lhamu die tot onlangs op de top van de Everest had gestaan.
18 Dagen later, op 10 mei, werd haar lichaam gevonden - ze verloor het leven tijdens haar afdaling op South Summit als gevolg van ongunstige weersomstandigheden op grote hoogte.
Een gewoon persoon met een etnische Sherpa-achtergrond werd plotseling een begrip in Nepal. De sage over het leven en de dood van Pasang Lhamu voegde een nieuw perspectief toe aan de rol van vrouwen in de Nepalese samenleving.
Pasang Lhamu, is ook door de natie erkend voor haar pogingen en prestaties.
Ze kreeg postuum verschillende titels, waaronder de Nepalese Tara die de eerste Nepalese vrouw werd die de erkenning ontving. De regering van Nepal gaf ook een postzegel op haar naam uit. Hernoemde de Jasamba Himal als Pasang Lhamu-piek en noemde ook een speciale tarwesoort als Pasang Lhamu-tarwe. De weg Trishuli-Dhunche wordt ook wel de Pasang Lhamu-snelweg genoemd.
Ik zocht een overstap van Bhaktapur naar Pashupathinat.
Dit beeld kamen we langs en ik vond het gewoon mooi.
Ik heb de beschrijving gevonden van het beeld en dacht dit hoort hier!
Pashupatinath
Opgedragen aan Lord Shiva, is Pashupatinath 1 van de 4 belangrijkste religieuze plaatsen in Azië voor aanhangers van Shiva. Gebouwd in de 5e eeuw en later gerenoveerd door Malla-koningen, zou de site zelf hebben bestaan vanaf het begin van het millennium toen hier een Shiva- lingam werd ontdekt.
Het is het grootste tempelcomplex van Nepal en strekt zich uit aan beide zijden van de rivier de Bagmati,
die door Hindoes als heilig wordt beschouwd.
Dagelijkse rituelen in de Pashupatinath-tempel
Pashupatinath is ook 1 van de weinige levende culturele erfgoedsites ter wereld. In tegenstelling tot andere culturele bezienswaardigheden of musea, is Pashupatinath het centrum van energie met actieve deelname van mensen op elk moment van de dag, elke dag.
De dagelijkse rituelen van de Pashupatinath-tempel zijn als volgt:
- 04:00 uur: Westpoort gaat open voor bezoekers.
- 8.30 uur: Na aankomst van Pujaris worden de afgoden van de Heer gebaad en schoongemaakt, kleding en sieraden worden voor de dag verschoond.
- 9.30 uur: Baal Bhog of ontbijt wordt aangeboden aan de Heer.
- 10:00 uur: De mensen die Puja willen doen zijn welkom. Het wordt ook wel Farmayishi Puja genoemd, mensen vertellen de Pujari de specifieke reden om een speciale Puja uit te voeren. De Puja gaat door tot 13:45 uur in de middag.
- 13.50 uur: Lunch wordt aangeboden aan de Heer in de belangrijkste Pashupati-tempel.
- 14.00 uur: Einde van het ochtendgebed.
- 17:15 uur: Begint de avond Aarati in de belangrijkste Pashupati-tempel.
- 18:00 uur verder: De laatste tijd wint de Bagmati Ganga Aarati, die langs de oevers van de Bagmati wordt gedaan, aan populariteit. Ganga Aarati samen met Shiva's Tandava Bhajan, geschreven door Ravana, wordt uitgevoerd tijdens de avond Ganga Aarati.
- 19.00 uur: Deuren sluiten.
Afgezien van de dagelijkse rituelen, worden speciale waarnemingen uitgezet tijdens speciale data van de maankalender.
De Ganga Aarati of Aarti maakten we mee in Varanasi.
De belangrijkste tempel, is een kubusvormige constructie met 4 hoofddeuren bedekt met zilver en prachtig houtsnijwerk in pagodestij. Het heeft een verguld dak. Tempels gewijd aan verschillende andere hindoeïstische en boeddhistische goden omringen de tempel van Pashupatinath.
De Tempel met zijn verbazingwekkende architectonische schoonheid, is een symbool van het geloof, religie, cultuur en traditie. Zij wordt beschouwd als de meest heilige tempel in de wereld van Hindoe-god Shiva en dateert uit 400 AD.
De rijk versierde pagode herbergt de heilige linga of fallisch symbool van Shiva.
Duizenden pelgrims uit de hele wereld komen hier om hulde te brengen aan deze tempel. Welke ook bekend staat als 'De tempel van levende wezens'. Alleen hindoes mogen door de poorten van de hoofdtempel.
Een kleine pagode, gelegen tussen de twee bruggen heeft een torana met de godin Durga doden van de buffels demon. Daarnaast is een klein bakstenen heiligdom met een terracotta beeld van Ananta Narayan, de gave van de pottenbakkers kaste in het midden van de 16de eeuw.
Volgens een legende opgenomen in lokale teksten, vooral de Nepalamahatmya en de Himavatkhanda zou de hindoeïstische Shiva ooit gevlucht zijn van de andere goden in Varanasi naar Mrigasthali, het bos aan de overkant van de Bagmati rivier uit de tempel.
Daar in de vorm van een gazelle, sliep hij met zijn gemalin Parvati. Toen de goden hem daar ontdekten en probeerden hem terug te brengen naar Varanasi, sprong hij over de rivier naar de overkant, waar een van zijn hoorns in 4 stukken brak.
Hierna manifesteerde Shiva zich als Pashupati (Lord of Animals) in een vier-face (chaturmukha) linga.
De westelijke oever van Bagmati herbergt ook het zogenaamde Panch Deval (5 tempels) complex, dat ooit een heilig heiligdom was maar nu een schuilplaats dient voor behoeftige oude mensen.
Aan de overkant van de rivier de Bagmati zijn 15 votieve heiligdommen, de Pandra Shivalaya, die werden gebouwd om linga te verankeren in het geheugen van de overledenen tussen 1859 en 1869. Verder langs de dijk kleine heiligdommen in de rotsen versierd met antieke beeldhouwwerken, waarschijnlijk van de voormalig heersers van de Vallei.
De Hindoes komen hier aan om onderdak te vinden voor de laatste paar weken van hun leven, om de dood te ontmoeten, om gecremeerd te worden aan de oevers van de rivier en om hun laatste reis te maken met het water van de heilige rivier Bagmati, die later samenkomt met de heilige rivier de Ganges. Hindoeïsten uit alle hoeken van Nepal en India komen hier en wachten in sterfhuizen langs de rivier om te sterven.
Er wordt aangenomen dat degenen die in de Pashupatinath-tempel sterven, herboren worden als een mens, ongeacht enig wangedrag dat hun karma zou kunnen verergeren. De exacte dag van hun dood wordt voorspeld door astrologen van de tempel.
Langs de oevers van de heilige rivier Bagmatie komen de Hindoes samen voor de lijkverbrandingen. Als je je aangetrokken voelt tot de plaatsen waar de geest van de dood kan worden gevoeld, ga dan naar Pashupatinath. Het is een tempel met een bijzondere sfeer de dood is aanwezig in bijna elk ritueel en elke hoek ervan.
De verbrandingen vinden plaats in de ghats van Pashaputinath en de resten van de lichamen worden vervolgens in de heilige rivier gegooid. De as van de doden wordt meegevoerd door de stroom.
Kinderen duiken vanaf de trappen de rivier in waarin de gelovigen 3x daags een ritueel bad nemen
En voor velen is het ook gewoon een dagje uit zoals je ziet Niet alleen voor de toeristen.
Nepalese cultuur
De lijkverbrandingen in Kathmandu (en de rest van het land) zijn een heel groot onderdeel van de cultuur.
Naast het water staan de zogenoemde crematie-ghats: grote, hoge plateaus waarop de overledene voor het oog van familie, vrienden, geïnteresseerden én toeristen wordt verbrand. Hoe dichter bij de Pashupatinath en de rivier, hoe beter. En duurder, daarom is deze plek eigenlijk alleen bestemd voor de rijkere bevolking.
Het ritueel
Voordat het lichaam wordt verbrand, gaat er een uitgebreid ritueel aan vooraf. In het kort:
- eerst wast de familie het lijk in de rivier en wikkelt het lichaam in oranje doeken.
- Vervolgens wordt het stoffelijk overschot door 4 mannelijke familieleden getild naar de desbetreffende ghat.
- De rest van de nabestaanden staan achter een hek om het ritueel te aanschouwen en praten, lachen en maken foto's.
- Eén van de nabestaanden (meestal de oudste zoon), loopt kloksgewijs 3 rondjes rond de stapel 1x voor Brahma 1x voor Vishnu en 1x voor Shiva.
- Daarna wordt het lichaam in 4 uur tijd verbrand en wordt de overgebleven as in de rivier gegooid.
- Volgens het hindoeïsme komt de eindeloze cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte zo tot een eind.
Het ritueel is schokkend en wanneer de wind verkeerd staat stinkt het ontzettend, maar tegelijkertijd is de achterliggende gedachte wel heel mooi.
In Nederland stoppen we iemand (vaak) onder de grond, houden een speech, dan koffie en cake en dat was het.
In Nepal wordt er meer tijd aan de overledene besteedt.
- Nadat het lichaam is verbrand zullen de naaste familieleden 13 dagen lang noodzakelijke spullen voor het hiernamaals verbranden.
- Doen ze dit niet of vergeten ze iets, dan gelooft men dat de geest zal terugkomen in hun dromen, met aanwijzingen om het alsnog te doen.
- Ook zal de oudste zoon na de dood van zijn vader, zich 1 jaar lang geheel in het wit kleden.
De laatste eer bewijzen duurt hier dus iets langer (meer zichtbare handelingen) dan de gebruikelijke paar uurtjes bij ons. Het verdriet zal elkaar niet veel ontlopen denk ik.
Afscheid is genomen. Nu wachten op de crematie het lichaam is geheel afgedekt.
Moeten deze foto’s nou zul je misschien denken.
Ja, ik vind van wel je ziet zelfs van een afstand hoe liefde- en respectvol zij met hun dierbare omgaan.
De belangrijkste crematieplaats is Bhasmeshvar Ghat, het is de meest gebruikte crematieplaats in de Kathmandu vallei.
Crematie van hindoes vindt plaats op verhoogde platforms langs de rivier.
De Bagmati rivier waaraan de Pashaputinath Temple ligt, heeft net als de Ganges heilige eigenschappen.
Voor zover Shiva wordt beschouwd als de beschermheilige van dieren en alle levende organismen,
zwerven apen en herten rondom het tempelcomplex aan beide oevers van Bagmati.
Ondanks de stromende regen, was het zeer indrukwekkend
Dit was tevens de afsluiting van onze reis qua beziens waardigheden. We rijden nu terug naar het hotel. Morgenvroeg per vliegtuig naar Delhi om van daaruit weer terug te vliegen naar Nederland.
En om nu toch nog een ander beeld als laatste te zien op de site van Nepal heb ik er voor gekozen deze af te sluiten met informatie over de Lotus die we natuurlijk overal in Azië wel tegenkomen.
De roze lotusbloem
De roze lotusbloem is symboliek voor de ware ziel van een individu en staat voor puurheid. De Lotus groeit met zijn wortels in de modder via een lange steel door het water naar het licht. Deze wordt ook gezien als de menselijke groei. De mens groeit vanuit een onbewust leven (wortels in de modder) via zijn levenspad (de lange steel) naar het bewustzijn (de geopende lotusbloem).
In haar hoogste bloei vertegenwoordigt de Lotus het zuiver spirituele. Het is tevens symbool van schepping, aangezien god Brahmaa (de schepper) uit de lotusbloem verscheen die van de navel van god Vishnu ontsproot.
Witte lotusbloem
Dit symboliseert de staat van totale geestelijke zuiverheid en geestelijke perfectie, en pacificatie van onze aard.
Rode lotusbloem
Dit symboliseert de originele aard van het hart (Hrieday). Het is de lotusbloem van liefde, medeleven, hartstocht, activiteit en alle kwaliteiten van het hart.
Blauwe lotusbloem
Dit is het symbool van de overwinning van de geest over intelligentie, wijsheid en van kennis. Het wordt altijd afgebeeld als gedeeltelijk geopende knop (in tegenstelling tot de rode lotusbloem); zijn middengedeelte wordt nooit getoond.
De lotusbloem symboliseert de ontvouwing van de menselijke geest door het verkrijgen van verlichting of inzicht.