We vertrekken vandaag naar Etosha, we verblijven op slechts 10 km van de Andersson Gate. Onderweg brengen we een bezoek aan een Himba-stam. Hier leren we meer over de bijzondere manier van leven en kleden van deze stam.
Bij ons vertrek, worden we weer geregistreerd, het hek van de Lodge sluit definitief achter ons. Het wordt weer rijden door droge dorre vlaktes en lange stille wegen afwisselend asfalt, gravel en zand met hier en daar wat gehuchtjes langs de weg, zou dat een sloopbedrijf zijn? He kijk nou een heuse luxe auto haha. Wat is dat nou?? Ziet er uit als controle. Beter gezegd het is er een haha. We mogen gewoon in de bus blijven zitten hoor. Reggie moet aangeven waar hij vandaan komt en wat het doel van de reis is, opgeven van het aantal personen 1x met en 1x zonder zichzelf logisch he? De bus wordt aan de buitenkant helemaal gecontroleerd en geregistreerd en dan mogen we doorrijden. Wel hebben dat we ook eens meegemaakt. Op naar.....
Kamanjab
Lijkt groot op de kaart maar is eigenlijk maar een klein dorp met alleen een benzinestation, slijterij en twee supermarkten. Er zijn maar een paar huizen. De traditioneel aangeklede Herero vrouwen, kun je hier aantreffen. In de omgeving zijn veel kleine privé wildparken.
We komen langs het Ministerie van Landbouw , Water en Bosbouw
Missie; De missie is om de bevordering van een efficiënt-, duurzaam-, sociaal- en economische ontwikkeling voor een welvarend Namibië te realiseren
Visie; zorgen, dat de duurzame middelen gebruikt worden voor een beter levensonderhoud, welzijn en welvaart voor iedereen in het land.
Mandaat; zorg dragen voor de bevordering, ontwikkeling, beheer en gebruik van de middelen van Landbouw , Water en Bosbouw middelen.
Health Centre
Basisgezondheidscentrum van het ministerie van Volksgezondheid en Sociale Voorzieningen .
We zijn er alleen langs gereden maar toen ik op het net de kliniek zocht, vond ik de in formatie interessant dus ik voeg hem gewoon toe;
Aan het bestaande ziekenhuis, is door middel van een hoek een stuk aan de kliniek gebouwd. Deze verbindingshoek functioneert als wachtruimte.
Koeling van de wachtruimte, wordt bereikt door middel van een hoog schuin plafond zodat de warmte kan stijgen en door middel van speciale koelers in deze ruimte. De toevoeging van een veranda met overkapping aan zowel voor- als achterzijde, helpen mee de temperatuur te verlagen. Het plafond is goed geïsoleerd en het dak is wit geschilderd om de straling van de zon te reflecteren. Een monster van de Himba body paint werd gebruikt om alle buitenmuren te schilderen. Hiermee is het probleem met de eigenaardigheden van de lokale Himba mensen, zoals de rode bodypaint waarmee ze onvermijdelijk de muren markeren na elk bezoek opgelost. De veranda aan de achterzijde kijkt uit over het Kamanjab landschap en is voor de patiënten in de kliniek. Verwacht wordt dat verblijf in het gezondheidscentrum zal leiden tot herstel.
De grond is hellend, waardoor de personeelshuisvesting op een lager niveau dan de kliniek kon worden geplaatst. Dit gecombineerd met het op de juiste manier aanplanten van voldoende dichte inheemse vegetatie, helpt om een visuele en akoestische barrière tussen de verblijven van patiënt en personeel te creëren. De veranda van het personeel is aan de zuidkant met uitzicht op weg van de kliniek. Ook de verbrandingsoven heeft een update gehad en is er een mortuarium bij gebouwd.
Rond het benzinestation, was er genoeg leven. De supermarkt was daar ook en we zagen wat van de lokale bevolking. Er moesten nog een paar mensen pinnen dus reden we naar de achterzijde van het station. En ach je weet het gaat niet zo heel vlug daar dus wij eruit en even rond gebanjerd was wel leuk. Ja en natuurlijk hoorde daar ook weer een toiletbezoekje bij je weet immers niet hoelang het duurt tot de volgende stop? Die bleek achteraf al na 20 minuten te zijn maar daar was voor ons geen toilet.
De Himba
Het Kaokoland wordt vaak beschreven als de laatste wildernis van Namibië. Geografisch ligt het gebied tussen Damaraland en de Kunenerivier die de grens vormt met Angola. Het is het leefgebied van het herkenbare Himba volk. Dit één van de laatste nomadenstammen van Afrika. Waarschijnlijk hebben de Himba's dezelfde voorouders als de Herero's. De Himba's zijn uiteindelijk een andere kant opgegaan dan de Herero's en zijn geëindigd in Noord Namibië, waar ze tegenwoordig 1% van de bevolking vertegenwoordigen. Hun leven draait om vee en speelt zich af in hun eigen kraal. Kleding en tradities zijn voor een groot deel nog in tact; tijd en vooruitgang lijkt moeiteloos aan deze tradities voorbij te gaan. De Himba zijn te herkennen aan de rode klei op het lichaam en haar, zij leven in grote afzondering van de rest van de wereld.
Het lijkt bijna onmogelijk dat op 20 kilometer van zo'n dorp de wereld zo anders is. Het is geen kwestie van afwezige communicatie: de families weten veel van elkaar ook als ze ver van elkaar wonen. De 'bushtelefoon' fungeert overwegend goed. Bovendien: veel kralen bevinden zich niet ver van de weg met langsrijdende auto's - een prima communicatiekanaal.
Een kwartiertje rijden en we stonden al voor de lange weg die toegang geeft tot het Himbadorp waar wij gaan kijken. Ook zien we hier het vee staan.
Ondanks de instandhouding van traditie ontkomen ook de Himba niet aan kennismaking met de 21e eeuw. Onderwijs, verbeterde transportmogelijkheden naar de stad met de bijbehorende winkels, ziekenhuizen en uitgaansgelegenheden hebben ertoe geleid dat sommigen wegtrekken van het traditionele leven op het platteland. Maar dat neemt niet weg dat het leven van de meeste Himba's zich afspeelt in hun eigen kraal waar gewoontes van toen ook de gewoontes van nu zijn. Telefoon, televisie, computers: voor de meeste Himba's zijn het onbekende begrippen.
Rode klei
De mannen zijn gekleed in een lendedoek met kettingen als halsversiering.
Himba-vrouwen wassen zich nooit, ze smeren zich in met otjize, een mengsel van geitenvet, kruiden en oker. Door de oker krijgen de vrouwen de typische rode kleur. Een taak waar ze dagelijks enkele uren zoet mee zijn. Het mengsel beschermt hen tegen de zon maar ook voor het herkenbaar zijn als Himba. Ook hun haren die strak gevlochten worden, zijn met klei ingesmeerd. Bovenop het hoofd wordt een soort toefje van leer gevlochten. Rondom de heupen dragen de vrouwen een lendedoek van leer en vel. Een soort leren 'rok' wordt vaak om de heupen geknoopt of gebruikt als mantel. Lendedoek en rok worden vastgeknoopt met behulp van een riem waarop door middel van kralen en andere versieringen de status van de vrouw staat weergegeven, zoals het aantal kinderen dat ze heeft gebaard. Aan de achterkant van de rok hebben de vrouwen nogal barokke versiering van vel en leer hangen. Om de enkels dragen ze enkelbanden. Kettingen en armbanden zijn ook geliefd. Zowel mannen als vrouwen dragen weinig kleding; de traditionele kleding is gemaakt van de huiden van geslachte dieren.
Het dagelijkse leven
Het leven van de Himba speelt zich af in de eigen kraal en rondom hun vee. In het midden is er een ronde omheining van het vee, dat nu in het veld elders staat te grazen. Vee vormt het belangrijkste element binnen het leven van de Himba. Vee reflecteert de welstand van een gemeenschap, zorgt voor voedsel en vormt onderdeel van een bruidschat (lobola). In de meeste Afrikaculturen wordt de bruidschat met vee betaald. Bij de Himba gaat het slechts om 2 koeien en 1 stier, maar dan wel met hele specifieke eigenschappen. De stier moet bruin zijn, met de juiste afmeting horens en een staart die tot op de grond komt. Als de bruidegom dit niet kan leveren wordt hij ofwel afgewezen, ofwel er wordt een aanvullende prijs vastgesteld. De Himba's leven in kleine hutjes. Gemaakt van mest, takken en modder!
In de droge wintermaanden trekken de mannen met het vee naar de bergen waar meer water is. Aan het begin van het regenseizoen (meestal vanaf december) keren ze terug naar de kraal. De geiten blijven bij de vrouwen. Eén van de jongens of meisjes meestal in de leeftijd van 6 jaar wordt aangesteld om met de dieren rond te trekken op zoek naar voedsel.
Geen kruidendokter
Anders dan veel andere Afrika-stammen hebben de Himba geen eigen of specifiek aangestelde sangoma (kruidendokter). Elk lid wordt geacht de werking van planten te kennen. De meest voorkomende boom in de regio is de mopaneboom: een boom met vlinderachtige blaadjes die groen zijn tijdens en kort na de regen maar bij het invallen van de droge periode leerachtige vormen aannemen. De blaadjes van deze boom schijnen gekookt zeer effectief te werken tegen maagproblemen en diarree. Hoewel de Himba's sterk zijn, komen maagproblemen en diarree veel voor. Het drinkwater komt uit putten die in de (droge) rivier worden geslagen. Vee en mensen drinken uit dezelfde bron. Hoe droger het wordt, hoe dieper de put wordt gemaakt, soms zelf tot zo'n 20- 30 meter diepte.
Voedsel
Het voedsel van de Himba's bestaat voornamelijk uit zure melk met meel erin; ze verbouwen mais waar ze maispap van maken, als er groente is eten ze dat ook. Af en toe wordt er een dier geslacht; daarvan eten ze elk onderdeel op. Koeien worden alleen geslacht bij bijzondere gelegenheden, bijvoorbeeld bij een huwelijk maar ook bij een begrafenis. En wie dan denkt aan een lekker biefstukje heeft het mis! Himba's koken het hele dier. Zelfs het hart en de longen!
De kinderen die in de wintermaanden in de kraal blijven, zorgen voor elkaar. Moeder of oma maakt dagelijks een pot maispap. Het beste deel van de pap wordt door de volwassenen gegeten, de kinderen krijgen de restjes. De moeder houdt haar baby bij zich zolang het borstvoeding krijgt. Zodra de dreumes kan lopen is het grotendeels afhankelijk van de zorg van zijn of haar oudere broers en zussen. Onder de Himba wordt verder veel melk gedronken. Hun lichaamsgeur draagt onmiskenbaar de reuk van melk.
Chief
Elke kraal heeft een Chief. Zijn hut staat centraal in het dorp en heeft de deur richting de plaats van het heilige vuur staan. Het heilige vuur symboliseert zijn positie en macht. Rondom het vuur worden dan ook de belangrijke gesprekken gevoerd en besluiten genomen. In een grote kring rondom zijn eigen hut staan de hutten van zijn vrouwen en kinderen. De Chief heeft eigenlijk altijd meerdere vrouwen. Bij zijn overlijden gaat het bezit over op zijn broer die vervolgens ook verantwoordelijk wordt voor het welzijn van de vrouwen en kinderen. Volgens zeggen werkt dit zeer goed en bestaat er nauwelijks misbruik van de situatie. In feite, moet de nieuwe hoofdman beter voor zijn nieuwe- als voor zijn eigen kraal zorgen omdat er snel geroddeld kan worden over zijn gedrag. En ook dan blijkt dat de bushtelefoon zeer snel en effectief werkt. Geen Chief wil dit.
Het belangrijkste huis van het dorp
De Himba vrouwen wassen zich nooit, Zij verbranden wel een speciaal soort hout/noten en de rook daarvan gebruiken ze als parfum onder hun oksels. Ook hun rokjes van dierenvellen bewieroken ze hiermee.
De vrouw
- Meisjes dragen hun haar in twee vlechten over hun voorhoofd
- Bij de eerste menstruatie, (moet zij het dorp uit er mag geen bloed in de Kraal) wordt al haar haar naar voren gekamd, zodat er een soort “verlegenheid gordijntje” voor haar gezicht ontstaat.
- Bij de tweede menstruatie wordt al het haar naar achteren gekamd.
- Daarna krijgt ze de karakteristieke met rode oker ingesmeerde vlechtjes en is ze een volwassen vrouw.
- Eerst wordt het haar met zwarte oker behandeld dit is om de haargroei te bevorderen
- Dan wordt het haar in kleine staartjes gevlochten met geitenhaar erdoor
- Vervolgens worden die ingesmeerd met geitenvet en oker.
- Getrouwde vrouwen dragen daarbij nog een kleine kroon van geitenvel op hun hoofd. Huwbare Vrouwen zijn herkenbaar aan een gebogen staartje.
- Aan het materiaal waarvan de riem van een vrouw is gemaakt kan je zien of ze getrouwd is (leer met ijzer) of nog vrijgezel (stro).
- De enkels van een vrouw zijn het meest intieme deel, intiemer zelfs dan de geslachtsdelen. De enkels zijn daarom altijd bedekt. Vrouwen met een hoge status doen dat met ijzer, lage status met stof of leer.
Ook leuk
Een Himba vrouw toont hoe de Himba-vrouwen hun lichaam insmeren. De Himba-vrouwen steken veel tijd in hun uiterlijk. Iedere 3 à 4 weken worden de haren opnieuw gevlochten en met oker ingesmeerd. Eerst zwarte oker om de haargroei te stimuleren en daarna de rode oker voor het mooie uiterlijk. Dat hele proces plus vlechten duurt 4 dagen!
De kinderen
De haardracht van de kinderen geeft aan hoeveel (groot)ouders ze nog hebben en of de ouders gescheiden zijn.
- Vlechtjes voor op het hoofd zijn symbool voor de ouders en
- vlechtjes achter op het hoofd geeft het aantal grootouders aan.
- Haar met een streep van voor naar achter betekent gescheiden ouders.
- De halsketting die de kinderen dragen, geeft de status aan. Hoe meer halskettingen ze dragen, of hoe dikker de halsketting, hoe hoger de status.
Het dorp functioneert ook als opvang voor weeskinderen uit andere dorpen in de omgeving.
Samengevat;
- Alle huwelijken zijn gearrangeerd. De keuze van een goede partner is vooral afhankelijk van het aantal koeien. Een man met 150 koeien is een goede partij. Een vrouw “kost” 2 koeien en 1 stier. De meeste Himba-vrouwen, trouwen rond hun 13e / 14e jaar en verhuizen naar de clan van hun man.
-
Aan de verticale strepen op de enkelband van een Himba-vrouw, is te zien hoeveel kinderen zij heeft
Deze worden door de mannen gemaakt om de vrouw status te geven en te beschermen tegen slangenbeten
- Als de kinderen 12 jaar zijn, worden de onderste vier snijtanden er uitgeslagen met een stok en steen. “Het is een teken van schoonheid en het helpt om de taal beter te spreken”.
- Jongens worden besneden.
- Mannen slapen op een houten “kussen” omdat hun hoofd en haar nooit de grond mogen raken. De vrouw slaapt in zijn armen, zodat haar hoofd op zijn arm rust.
- Beide partners mogen lovers hebben. Dat is algemeen geaccepteerd en zorgt volgens onze gids voor een gelukkig liefdesleven, zonder jaloezie. Als er uit zo’n verhouding kinderen komen, dan zijn dat de kinderen van de wettelijke man, ook al is duidelijk dat die door de lover zijn verwekt.
- In de dorpen tref je voornamelijk Himbavrouwen met hun kinderen aan. De mannen zijn op stap met hun vee en op zoek naar water. Ze zijn vaak weken achter elkaar weg.
- Bij het overlijden van iemand, worden zijn twee grootste koeien doodgemaakt en meebegraven. De Himba worden in zittende houding begraven: mannen met hun gezicht richting het noorden, vrouwen met hun gezicht richting het zuiden.
Onze gids leerde ons wat vocabulaire uit de Zemba-taal.
- Morro : Goedendag,
- Periwi Hoe gaat het?
- Nawa : Het gaat goed
- Quiheb : Dank je wel
Als bezoeker is het uitermate belangrijk om de gewoontes, normen en tradities te respecteren. Ongevraagd foto's nemen is niet beleefd, evenmin als ongevraagd een kraal binnenlopen of tussen de hoofdhut en het heilige vuur te stappen. Het waren weer heel wat indrukken wat was het leuk!
We verlaten het dorp rijden nog even langs de veestapel (zie je die staarten van die geiten staan die nou bij ons ook zo raar op de geit? Maar eens goed op gaan letten thuis! Nu op weg voor de lunch het is er wel tijd voor inmiddels.
Zeg maar dat het niet gezellig is met zijn allen onder de boom lekker koel natuurlijk kon er weer een doos gevuld worden voor de kinderen van het personeel van de volgende Lodge haha. Ja zagen we toch een donkeycar(weet je nog het andere aspect van de Nama-cultuur) langs rijden leuk hoor eerst de foto en dan lunch! En dan rijden we naar de Lodge. Kijken wat het ons nu weer gaat brengen kunnen we nog verrast worden, nou geloof me het antwoord is "JA" niet te geloven.oor vanavond geen plannen gewoon relax.
Op de Lodge aangekomen en geïnstalleerd op onze kamer gaan we weer terug naar boven. We nemen de cocktail van het huis, erg lekker maar ga nou nooit vragen wat er in zit daar kom je toch niet achter haha. Nu is het genieten van het uitzicht dat behoeft denkelijk geen toevoeging. Het weer is lichtelijk instabiel hier en daar valt een bui zoals je kunt zien en de regenboog heeft hier ook zijn eigen leven in de wolkenlucht. Dit is genieten. en natuurlijk gaan we zo over de lange loopbrug naar het terras om van de zonzak te genieten. Het is een sprookje wat een rijkdom om dit mee te mogen maken.
Daarna gaan we eten en op tijd naar onze kamer want morgen hebben we de safari door het Etosha National Park maar ook deze zonzak nemen ze ons niet meer af!!
