Qumran
De ruïnes van Qumran zijn inmiddels wereldberoemd. Deze ruïnes bevinden zich in de buurt van verschillende grotten aan de noordwestelijke zijde van de Dode Zee. In deze grotten zijn omstreeks het jaar 1947 een aantal kruiken gevonden waarin boekrollen zaten opgeborgen die er volgens kenners zo’n twee duizend jaar hebben gelegen. Deze Dode Zee rollen, zoals ze worden genoemd, worden tegenwoordig tentoongesteld in het Israëlmuseum. De Essenen, zoals de inwoners zich noemden die de rollen verstopten in de kruiken, hebben ergens net voor of aan het begin van de jaartelling een klooster gebouwd in wat wij tegenwoordig Qumran noemen. Ze leefden er als vromen die een andere invulling aan het joodse geloof gaven dan de gemiddelde inwoner destijds. Ze werden ook wel de Qumran sekte genoemd.
We zijn niet in Qumran geweest maar we zijn er zoals Paul ons al gezegd had wel langs gereden.
Ein Gedi (‘bron van het bokje’)
Dit natuurpark, bevindt zich ten westen van de Dode Zee. Door de rijke flora en fauna lijkt het een oase is te midden van de rotsachtige Judeawoestijn net zoals Jericho.
Her is een uitgestrekt natuurpark met watervallen, groene valleien en kleine meertjes. De vruchtbare bodem trekt verschillende vogelsoorten en dieren aan. Een schitterend woestijnlandschap.
Goed schoeisel in niet geheel onbelangrijk uiteraard.
We zien hier de grotten in de steenbokrotsen waar David zich verborg voor Saul. En natuurlijk steenbokken bij de vleet en ook een paar klipdassen en de watervallen.
Twee riviertjes, de Nahal David en Nahal Aroegot, lopen door groene valleien die een sterk contrast leveren met het dorre woestijnlandschap in de omgeving. In het ravijn bevindt zich onder de bronnen de bron van David daar klimmen we natuurlijk heen het is genieten van de watervallen met daarbij kleine meertjes die verkoeling bieden op een hete dag in de woestijn. De rivierbeddingen lopen uit in de Dode Zee, maar het water wordt afgetapt alvorens het de Dode Zee bereikt voor gebruik door de kibboets, het toerisme en de dadelbomenplanterij in de vallei. Alleen bij zeldzame regenbuien stromen de riviertjes tot aan de binnenzee.
Masada
ligt eveneens ten westen van de Dode Zee en is een historische plaats. De geschiedenis van Masada gaat terug naar de eerste eeuw voor Christus. Destijds stond hier een Romeins tempelcomplex die toebehoorde aan Herodes de Grote en het koninkrijk Juda of Judea.
De heuvel met aan alle kanten steile vrijwel niet te beklimmen hellingen is als een natuurlijk fort.
Bovenop is een plateau. De Masada. Dat ontdekte ook koning Herodes de Grote. Hij liet tussen de jaren 40 en 4 voor Ch. op de top een vrijwel onneembare schuilplaats bouwen.
De Masada is vooral bekend geworden door de felle strijd die de Joden er in 70 na Ch. voerden tegen de Romeinen. De Joden wilden zich absoluut niet overgeven. Toen inname dreigde hebben de Joden massaal zelfmoord gepleegd, onder meer door zich naar beneden te werpen. In 73 is hier dan toch het laatste verzet tegen de Romeinen gebroken.
Dit is ook het grootste en meest complete Romeinse belegeringskamp dat nog steeds bestaat. De overblijfselen van het fort zijn goed bewaard gebleven en gereconstrueerd in een poging om hulde te brengen aan de plek en zijn heldhaftige inwoners.
Hoewel de plek van Masada midden 1800 werd geïdentificeerd, werd het pas opgegraven in de jaren 1960, en sinds 2001 op de werelderfgoedlijst van Unesco. De plek wordt vooral gezien als een symbool van de het oude Joodse koninkrijk in Israël. De restanten van forten en andere gebouwen zijn nog duidelijk zichtbaar.
Wist je dat… Israëlische militairen bij hun beëdiging het volgende uitspreken: “Massada zal niet nog eens vallen.”
De Kabelbaan
Naar de 400 meter hoge rots Masada kan gewandeld worden via het Slangenpad, maar de kabelbaan behoort ook tot de mogelijkheden. Het uitzicht vanuit de gondel is fantastisch, je kunt ver kijken over de woestijn en de Dode Zee.
De kabelbaan is gebouwd in 1998, deze ultramoderne kabelbaan vertrekt naar het oostelijke complex en klimt naar de "Snake Trail" op de top van de berg. Met de oude kabelbaan was het aantal bezoekers beperkt en de weinigen die het gebruikten, stapten af op een veel lager punt, van waaruit ze te voet moesten klimmen.
Het nieuwe kabelwagensysteem vervoert meer passagiers, reikt hoger en is beter opgenomen in de omgeving. Het onderste kabelbaanstation is een onderdeel van het bezoekerscentrum en op de top werd een hangende brug geïnstalleerd.
Wij gaan dus met de kabelbaan naar boven en eenmaal aangekomen ca 1500 meter boven de Dode Zee. We hebben niet alleen een geweldig zicht op de Dode Zee vandaar zien we ook het slangenpad.
Slangenpad
dit werd gebruikt voor de bevoorrading van het enorme complex met haar vaste bewoners. De pakezels gingen via het 'Slangenpad' zig-zag omhoog langs de bergwand. Het pad kwam uit bij een toegangspoort welke uiteraard de naam 'Slangenpoort' had.
Aan de westkant van Masada zie je de overblijfselen en reconstructie van de Romeinse belegeringsmotoren en oprit. Wij zagen echter een aantal jeeps staan moet ook kunnen
Het complex
was voorzien van enorme voorraadschuren geheel uit steen opgetrokken, woningen, ontvangstzalen, badhuizen en watervoorraad -reservoirs.
Het geheel werd omringt door een dubbele 1400 m lange muur en voorzien van kazematten. De muur was 8 meter hoog en 6 meter breed en bouwstenen haalde men uit een steengroeve welke op de berg zelf was gelegen.
Het paleis met de ontvangstzalen ligt op de noordzijde van de berg vanwege de koelte, dus enigszins koel geen direct zonlicht. Ook de voorraadschuren staan aan deze zijde.
Watersysteem
Voor de watervoorziening werden gigantische waterreservoirs aangelegd in de rots (cisternes) welke gevuld werden via kunstmatig aangelegde kanaaltjes langs de berghelling welke het schaarse regenwater afvoerden. Water werd opgevangen in kruiken en op pakezels naar boven gebracht
Door middel van een systeem van dammen en aquaducten maakte Herodes gebruik van de plotselinge overstromingen van de woestijn om 12 kolossale waterreservoirs te vullen.
Het Paleis
van Herodes, was op de noordelijke verticale helling op 3 niveaus gebouwd.
Het bovenste niveau had vier slaapkamers en een halfrond balkon, van waaruit er een spectaculair uitzicht was op de Dode Zee, Ein Gedi en het Moabgebergte.
Een verfijnde en verborgen trap leidde naar een middelhoog niveau waarin een grote hal werd gebouwd, omringd door een veranda waarvan de palen aan de rand van de klif werden geplaatst.
De trap daalde af naar het onderste niveau, waarin een grote hal werd omringd door vestibules. De muren van de hal waren versierd met spectaculaire fresco's.
Voor de bewoners van het noordelijke paleis werd naast de hal een eigen badhuis gebouwd.
We wandelen door de kasteelruïnes en ontdekken kamers en structuren, archeologische vondsten die het leven op Masada benadrukken tijdens de Romeinse belegering. We betreden de ruïnes van het particuliere fort van Koning Herodes. Het is niet te doen alles uit te werken kijken dus en laat je verbeelding gaan.
Er is nog zoveel meer
Er zijn gereconstrueerde schilderijen en mozaïekvloeren.
Er is een 'gniza'-ruimte waar de oudste delen van Torarollen ooit zijn gevonden.
Twee putten die in de vloer zijn gegraven dienden als een opslagruimte voor beschadigde religieuze teksten. We zien de contouren van de vele ruimtes en gangen.
Overblijfselen van een Byzantijnse kerk en zijn mozaïekkunstwerk, mogelijk al eeuwenlang gebruikt door ontsnapte christelijke monniken in de eerste eeuw, voor een periode van ongeveer 600 jaar.
De meeste mensen woonden in de sloten van de muur en in kleine gebouwen ernaast. Dit is te zien aan de convectieovens en de alcoves voor voedselopslag. In de kamers die niet waren verbrand door de Romeinen, werden persoonlijke bezittingen gevonden, zoals kleding, leren gereedschap, manden en huishoudelijke artikelen. Veel van de items werden gevonden in stapels as, wat aangeeft dat ze opzettelijk door hun eigenaars waren verbrand om niet in handen van de vijand te vallen
Luxe badhuizen
In de buurt van het paleis is een groot badhuis in Romeinse stijl met een kleurrijke mozaïekvloer en muren versierd met muurschilderingen. In het badhuis bevond zich de stoomruimte (caldarium) met een zwevende vloer, ondersteund door rijen lage pilaren waardoor warme lucht werd geblazen om de temperatuur te verhogen. De zwarte lijn die je op de 1ste foto ziet, zagen we vaker. Dit is de scheidingslijn. Alles onder die lijn is origineel.
De Lotskamer
waar aardewerkstukken werden gevonden met de namen van de Joodse rebellen uit de tijd van de Opstand. Waarom heet de 'Lots room'? Er wordt aangenomen dat de pottenbakkersstukken dienden als kavels en besloten welke tien mannen vrijwillig de gemeenschap zouden doden.
De Synagoge
Het gebouw bij de noordmuur, dat diende als een stal in de tijd van Herodes, werd later veranderd in een synagoge. Het is een van de opmerkelijke archeologische vondsten. De synagoge is 1 van de oudste op aarde uit de tijd dat de tempel van Jeruzalem nog steeds in al zijn glorie stond tijdens de tijd van Herodus. Je kunt op de banken zitten die nog intact zijn.
Vanaf de berg Masada heb je een grandioos uitzicht over het lager gelegen landschap met de Dode Zee, het water toevoerkanaal en de aan de overzijde gelegen bergen van het land Jordanië.
Dode Zee
Hier geen foto's van ons maar achtergrond over de Zee
Als je op een kaart van Israël kijkt, zie je in het noorden het meer van Galilea. Vanaf het meer van Galilea volg je de rivier de Jordaan, die stroomt vanaf dit meer naar beneden en kom je we uit bij de Dode Zee. De bergen en valleien die je daar ziet, zijn de bergen van Moab en Judea, de Jordaanvallei en de Arava-vallei. De zee is 76 km lang en 16 km breed
In de tijd van de Bijbel wordt de Dode Zee ook wel de Oostelijke Zee of de Zoutzee genoemd. Denk aan het verhaal van Lot dat zich hier afspeelde, hij moest vluchten uit Sodom en Gomorra zijn vrouw draaide zich tegen de afspraak om en veranderde in een zoutpilaar.
Naam
Waarschijnlijk hebben de mensen het vroeger zo genoemd, omdat er geen zichtbaar levende dieren in het water leven. Het water is zo zout, dat er voor veel organismen geen leven mogelijk is in het water. Wel leven er bacteriën, alleen met een microscoop te zien.
Dieptepunt
Behalve dat de Dode Zee heel zout, is er nog iets bijzonders aan dit meer. De oppervlakte van het water (waterspiegel), ligt ongeveer 390 meter onder het niveau van de zee. Terwijl het laagste punt in Nederland 6,7 meter onder zeeniveau ligt. De Dode Zee, vormt een deel van de grens tussen Israël en Jordanië, is het laagste punt ter wereld. Het bevindt zich namelijk zo’n 420 meter onder de zeespiegel.
Droogte
Langzamerhand daalt het water in steeds verder. Veel water wat de Dode Zee instroomt verdampt al heel snel. Op die plekken blijft het zout achter. Het zuidelijke deel van het meer is al bijna opgedroogd. We zagen eerder al, dat de Dode Zee water krijgt uit het meer van Galilea. De mensen uit het gebied rond de Jordaan gebruiken veel van dit water, bijvoorbeeld als irrigatie voor de landbouw. Daardoor komt er dus minder water in de Dode Zee terecht.
Drijven
De Dode Zee is heeft een extreem hoge concentratie aan mineralen en zout. Hierdoor is het vrijwel niet mogelijk om te zwemmen, maar blijf je zonder enige moeite heerlijk drijven. Voor verschillende ziektes en vormen van huidproblemen is het water en de modder uit de Dode Zee een waar medicijn. De hoge concentratie van magnesium, jodium, kalium en broom worden allerlei geneeskrachtige werkingen toebedeeld.
De Jordaan
In de bijbelse verhalen had deze rivier een grote betekenis maar het is tegenwoordig geen machtige rivier meer. Tegenwoordig
is het diep treurig gesteld met de Jordaan. Hoe komt dit toch? Dit komt omdat 90% van het water van de Jordaan en haar toegangsrivieren door Syrië, Israël en Jordanië wordt afgetapt . Er is nog slechts 1/10 deel over van wat er vroeger in de rivier zat. De laagste rivier van de wereld dreigt ten onder te gaan aan vervuiling en lage waterstand.
Verloop
De Jordaan De Jordaan ontspringt op de Hermon en stroomt in de buurt van het plaatsje Degania het meer van Tiberias uit en mondt uit in de Dode Zee
In het Hebreeuwse woord voor Jordaan zitten de stamletters voor ‘afdalen’. Over een afstand van ongeveer 100 km maar door al het gekronkel wordt dit zo'n 373 km daalt de rivier 700 m af. Smeltende sneeuw van de Hermon komt via kleine riviertjes en beekjes uiteindelijk in de Jordaan terecht. Intussen gaat hij ook nog zo’n 200 m naar beneden.
De breedte is nergens meer dan zo’n 30 m, en vaak nog veel minder. De Jordaan is omgeven door struikgewas en geboomte.
Tijdens de regentijd, vaak in het voorjaar, treedt de rivier nogal eens buiten zijn oevers. Het omgekeerde kan ook: dat als gevolg van een aardverschuiving een stuk van de rivier droogvalt. Het is zeker vier keer gebeurd dat daardoor een gedeelte van de Jordaan een aantal uren zonder water was. Ik geloofde niet dat bovenstaand foto echt de Jordaan was.
Kfar Hanokdim
Hier worden we door een authentieke bedoeien verwelkomd met thee en koffie. Hij vertelt ons over het harde maar mooie leven van dit woestijnvolk.
Bedoeienen
Op de pagina Israel zei ik al dat het een nomadenvolk is. Vandaar dat zij ook nu nog in tenten leven. Zij maken gebruik van twee soorten tenten:
- zwarte wintertenten van geitenhaar (geitenhaar is vet laat geen water door)
- en zomertenten van schapenwol.
- In iedere tent zijn speciale vertrekken voor mannen en vrouwen.
Terwijl de vrouw druk is met haar huishoudelijke taken, bereidt de man de traditionele koffie voor zijn gasten.
Gewoontes
Zij zijn te herkennen aan hun trotsheid, krijgszuchtigheid, dapperheid, ridderlijkheid, gastvrijheid, eerlijkheid en willen altijd winnen!
Bij de bedoeïenen is er een regel: Wie vraagt, vernedert zichzelf, ook al vraag je alleen de weg
Voedsel
Zij eten heel eenvoudig. Iedereen eet samen uit een schaal, alleen met de rechterhand (omdat je met links je voor andere gelegenheden gebruikt). Graan, vlees, brood en dadels worden opgepakt tussen je wijs-en middelvinger en duim. Dan stop je ze in je mond. Zij drinken kamelenmelk, geitenmelk, koffie en thee.
Geloof
Zij zijn heel gelovige moslims. Ze bidden 5 keer per dag en vasten in de maand Ramadan. De kleding van een bedoeïen geeft zijn of haar status aan.
Kleding man;
- lang en wijd tuniek, mantel en een hoofddoek. De laatste, wordt bij elkaar gehouden door 2 lussen van zwarte wol. De uiteinden van de doek worden om het gezicht en de hals gewikkeld tegen de kou. Op winderige dagen kunnen de uiteinden naar achteren worden geslagen en in de lussen gestopt. De stof; kameelhaar, wol of katoen (koeler). Tegenwoordig wordt vaak een modern jasje gedragen in plaats van de mantel.
vrouw;
- Kleding van natuurlijke stoffen, vooral katoen. Tegenwoordig soms ook kunstvezel. In een kostuum van de bedoeïenen zit heel veel stof (geeft de rijkdom aan). Dus een extra lang gewaad dat wordt opgehouden door een gordel van wol, dan blijft de zoom van de grond. De linkermouw is korter dan de rechter. Daarom rollen ze hem op en spelden ze hem vast op de schouder. Dit was zeg maar de trend van die tijd. Patronen worden op de kleding geverfd niet gedrukt! De band om hun hoofd wordt vaak van zilveren munten gemaakt. Een mantel kan als hoofdbedekking worden gebruikt maar ook om de schouder te bedekken. Hoeden kunnen gebruikt worden om het hoofd tegen de felle zon te beschermen. Ongetrouwde vrouwen dragen bijvoorbeeld de kleur blauw in hun kleding (als bescherming tegen het kwade oog).
Levensonderhoud
- De bedoeïenen leven van de opbrengsten van hun kuddes. De dieren leveren wol, vlees, brandstof (uitwerpselen), melk, boter en kaas. Geen wonder de bedoeïenen altijd op zoek zijn naar water en grasland voor hun kuddes.
Met de toename van individueel grondbezit in de Negev en de Sinaï werden de bedoeïnenstammen gedwongen om eveneens te kiezen voor bepaalde stukken grond waarop zij kunnen leven. Veel stammen beschikken nu dan ook over eigen stukken grond. Op aandrang van de Israëlische regering hebben veel bedoeïenen hun rondtrekkende bestaan vaarwel gezegd en zijn in dorpen gaan wonen, met name in Galilea.
Koffieritueel
Het bereiden van koffie is een belangrijk ritueel in de cultuur van de bedoeïenen.
De koffie wordt vers gezet de kop wordt voor ⅓ gevuld. We hebben geleerd dat ze je tot een derde kopje blijven geven totdat je je beker in de lucht schudt, wat aangeeft dat je genoeg hebt gehad.
De gastheer roostert en maalt de koffiebonen tot een muzikaal ritme met de hand voor je en maakt een frisse, hete pot.
De koffie is zoet en de geur vermengd met het geluid van de bedoeïen tokkelend op een instrument het neemt je mee naar een magisch land. Als een Bedoeïen je ooit een volle kop koffie geeft, betekent dit dat je niet welkom bent en dat je moet vertrekken. Wat een cultuur, zit ik toch wel goed met mijn Haagse bakkie leut.
We zitten rond het vuur en nippen aan de sterke koffie, gevolgd door zoete thee terwijl we luisteren naar het verhaal over de levensstijl van de Israëlische bedoeïen.
Als een bezoeker kort blijf, krijgt hij een kopje koffie en een kopje thee, maar als een bezoeker van plan is om een nacht te blijven, krijgt hij drie gangen koffie en thee.
Het einde
Weer allemaal de bus in en op weg Tel Aviv naar het hotel van de eerste nacht. Pau geeft nog een chronologsch overzicht van wat we allemaal gezien en gedaan hebben op de laatste gezamelijke rit. En dan is er zo ineens een abrubt einde aan de reis. Dit hebben we niet eerder meegemaakt en we hebben toch al heel wat groepsreizen gemaakt. Er is geen laatste avond samen, geen Paul die ons morgen naar het vliegveld brengt. Zijn werk eindigt hier voor het hotel op de stoep raar maar waar zo vindt hij zelf ook. Het was een topper die ons samen met de chauffeur een grandioze reis heeft bezorgd. Waar we met veel plezier op terugkijken en welk ons nog lang bezig zal houden.
