Rio Dulce In het spoor Terugblik

 Tulúm Pueblo (Mexico)

Waarschijnlijk heette Tulúm vroeger Zama. Dit betekent 'Ochtendstad' of 'Stad van de Zonsopgang'. Tulúm betekent 'Muur'.

In het oosten van Mexico in het noorden van het schiereiland Yucatán ligt op een prachtige plek boven op een 12 meter hoge klif Tulúm, een van de laatste Maya-buitenposten van de late postklassieke periode.

De stad werd in 1200 n.Chr. gebouwd en bereikte haar hoogtepunt twee eeuwen later na het verval van de stad Mayapán. Net als de andere centra die in diezelfde tijd aan de kust werden gesticht, was Tulúm van oorsprong omringd door verdedigingsmuren, die voorzien waren van wachttorens en looppaden. De muur is van noord naar zuid 450 meter lang en van oost naar west 150 meter.

Geschiedenis

De eerste inscriptie in Tulúm dateert uit 564. De bloeiperiode van de stad was van de 11e tot de 15e eeuw. De stad had destijds een religieuze functie maar werd ook als handelscentrum gebruikt. Land- en zeeroutes kwamen hier bij elkaar en er werd waarschijnlijk handel gedreven met de binnenlanden van het huidige Guatemala. Nadat de stad in de 16e eeuw werd verlaten werden er nog steeds religieuze ceremonies uitgevoerd. Mogelijk was de Spaanse ontdekkingsreiziger Juan Díaz in 1518 de eerste westerling die de stad bezocht maar pas in de 19e eeuw in 1841 werd het herontdekt door de beroemde reizigers John Stevens en Frederick Catherwood en kwam er archeologische belangstelling.

Er staan  veel Maya-ruïnes, van waaruit je een prachtig uitzicht hebt over de omgeving. De vervallen gebouwen met een perfect blauwe zee op de achtergrond stralen de historie van de stad uit. Uiteraard moet het voor alle toeristen aantrekkelijk zijn dus zien we voor de ingang van het complex diverse activiteiten.

Ook is er een groep Indianen die op vast gestelde tijden hun rituele danspartij op de hoge paal doen. Ik zag de groep wel onder de boom zitten en op het moment dat wij het terrein verlieten zag ik bij achterom kijken, dat ze hoog in de paal zaten. Leuk zoals een leguaan de bloem van een hibiscus at dat was echt helemaal nieuw voor mij

Mayaruïnes van Yucatán

Het is het enige Maya-oord aan zee. De ruïnes bestaan uit een groep goed onderhouden bouwwerken, omgeven door vestingmuren uit de dertiende eeuw. We noemen hier; 

• El Castillo aan zee,
• de Templo del Dios Descendente en
• de beschilderde muren van de Templo de los Fresco

Als je het terrein opgaat door de muur aan de noordzijde, wordt je aandacht meteen getrokken door El Castillo;

• El Castillo, is 7,5 meter hoog en domineert het hele gebied. Het wordt beschermd tegen verval en is daarom niet toegankelijk.  Wel kun je het van buiten bewonderen. Het grote gebouw aan de zee was een vuurtoren. Er zitten een paar gaten in de muren waarachter een lamp geplaatst werd. Verder zijn er weinig openingen in de muren vanwege de heftige stormen die soms opkomen. Het gebouw is gebouwd op twee oudere piramides.
• Templo del Dios Descendente of tempel van de neerdalende god. Boven de deur zie je een afbeelding waarvan men denkt dat het de Maya god van de honing moet voorstellen, Ah Muzen Cab.
• Templo de los Fresco of Tempel van de fresco’s met zijn voorportaal met vijf openingen met vier grote zuilen en daarbovenop een veel kleinere kamer. Achter de ingang waarop beelden van een 'neerdalende god' staan, bevindt zich een overwelfd vertrek met schilderingen die op de gewelven zijn aangebracht. Op de hoeken van het gebouw staan afbeeldingen van de regengod Chac. 

De tempels zijn zeer goed bewaard gebleven ondanks het warme zeeklimaat. Dit komt omdat Tulum als één van de laatste Mayasteden bewoond werd en pas rond het jaar 1500 werd verlaten. Archeologen vermoeden dat ziektes vanuit de oude wereld (Europa, met name Spanje) het Mayarijk heeft doen uitsterven.

We rijden naar ons volgend hotel in Chetumal. Uiteraard eten we een hapje onderweg. In de steden is het wegdek niet slecht, buiten is het met regelmaat iets minder maar ach....  We rijden ook nog even langs een politiebureau, paleis van justitie en de luchthaven. We zien het leven in de dorpjes waar we doorrijden. De fruitkraampjes langs de weg. Bij een zijn we gestopt om Ananas zo van het land te proeven heerlijk en nog lekkerder is het als je er peper op doet.

En dan bij de plasstop twee dames die veel verse vruchten en vers vruchtensap verkopen. Een plaatje alleen het zien al geloof me het was moeilijk nee te zeggen daar we net de lunch op hadden maar voor een flesje hibiscus en tamarinde was natuurlijk wel plek je moet je vochtgehalte op peil houden met die warmte toch?

Naarmate we  Chetumal naderen komen we ook langs een elektriciteitscentrale en een benzinepompstation. Dit soort stations zie je veel langs de weg echt heel groot en ruim ook de winkels bij allen kun je ook pinnen, daar staat de bewegwijzering we zijn er bijna.

Er is van alles te zien langs de weg. Soms moet er even gehandeld worden met de plaatselijke bevolking om iets eerder door te mogen, laat dat maar aan Roel over hoor! We zien diverse huizen van super de luxe naar de gewone soms bouwvallige arbeidershuisjes.

Heel veel scholen, elk geloof heeft meestal ook een eigen school. Het politiebureau met zijn bijgebouwen zou maar zo een opleidingsschool kunnen zijn. En ja ook het gewone leven gaat zijn gangetje. Royale wegen dorpjes en bruggen. In de weilanden zien we de koe, de autosloop, een sportvliegtuigjes maar ook een begraafplaats. Je ziet de mensen wachten in een abri, de ander wacht in zijn kraampje om de waar uit te stallen of gewoon lekker trillen onder het afdak. Kortom van alles wat, daar nemen we een slokje op.

Mennonieten 

Je kent ongetwijfeld de Amish van tv o.i.d. Deze behoren tot een strenge protestante vertakking, die enorm geïsoleerd leven in eigen communities, zich veelal vervoeren met paard en wagen en er een strikte klederdracht op na houden.

In Belize zijn een stuk of 7 dorpen waar mensen wonen die qua uiterlijk/kleding aan de Amish doen denken. Dit zijn de Mennonieten. Voor ons als buitenstaander weinig verschil te zien, het verschil schijnt vooral te zitten in de striktheid van de regels. Mennonieten zijn iets liberaler. In de vijftiger jaren hebben zij zich vanuit Mexico en Canada in Belize  gevestigd. Hun oorsprong zou zelfs in Nederland (Friesland) liggen.  Zij vinden het niet prettig gefotografeerd te worden dus wil je foto's maken doe dit op een afstand of alleen met uitdrukkelijke toestemming was het advies. Nou daar hebben we ons redelijk aan gehouden. Er was markt dus we hebben ons even prima vermaakt hier en dat zonder geld want ja voor 1 dag ga je geen geld wisselen. Ik heb toch wel een bankbiljet van Belize kunnen bemachtigen hoor.

In het Noorden van Belize vind je Little Belize; één van de grootste Mennonieten dorpen in Belize met zo’n 2.700 inwoners.

En dan verlaten we het dorp weer en gaan op weg voor onze lunch die prima smaakte. Weer een paar leuke plaatjes geschoten vanuit de bus

Op weg naar Xunantunich

Na een tijdje rijden komen we aan bij het gebied waar dit Maya complex ligt. Het is een jungle-achtig gebied we moeten naar de overkant van de rivier. Dit houdt in dat we met het pondje over de Mopan rivier heen. Jawel dit gebeurde handmatig.

Kijk naar de boom en zie hoe een soort van cactus zich om die boom heen wurgt wel een mooi gezicht

Aangekomen stond een auto klaar om ons naar boven te brengen. Nee niet met zijn allen tegelijk maar in 2x lukte het wel hoor. Ik zat in de kattenbak (zie terugblik) en had gelijk goed zicht op de weg. Gelukkig was het niet al te ver rijden naar het complex.

Maya tempels van Xunantunich.

De naam betekent 'stenen vrouw' in de lokale Mayataal Mopan; hoe de oorspronkelijke bewoners de stad noemden is niet bekend. Het is één van de bekendste bezienswaardigheden van het land. 

Dit complex van Mayaruïnes, ligt op een bergkam boven de rivier Mopan met zicht op Guatemala, in het westen van Belize in het Cayo district, ongeveer 130 km ten westen van Belize City (nabij de grens met Guatemala), in een heuvelachtig landschap en via een wandeling van ca. 2 km te bereiken.

Er is nog weinig archeologisch werk gedaan en alleen 'El Castillo',  is bovenin geheel blootgelegd en deels gerestaureerd. 

Bovenin 'El Castillo' is een strook stucwerk van behoorlijke afmeting in oorspronkelijke staat gebracht wat een idee geeft hoe het geheel eruit heeft gezien. Hierop is de zonnegod te zien omringd door astronomische en mythologische symbolen. 

Het complex bestaat grotendeels uit overblijfselen tussen het jaar 200 en 900. Dit relatief kleine complex had zijn glorieperiode zo’n 1200 jaar geleden.

Belize wordt vaak gezien als het epicentrum van de oeroude Maya wereld: het was ooit namelijk de thuishaven waar meer dan 2 miljoen Maya's hun dagelijkse leven leidden. In het land is daarom een rijkdom aan cultureel erfgoed, waaronder heilige tempels, piramides, paleizen en andere schitterende bouwwerken te vinden die deze fascinerende beschaving heeft achtergelaten.

Xunantunich diende als het Maya ceremoniële centrum. Het stadscentrum (alleen al 2,6 km²) bestaat uit zes pleinen die door meer dan 26 tempels en paleizen omgeven zijn. De piramide heeft een reeks terrassen. Op het laatste niveau werd een deel van het fries met de astronomische symbolen en de beeltenis van de geboorte van een god gerestaureerd om u aan te tonen hoe de tempel er oorspronkelijk uitzag.

Op de gehele Maya route zijn er niet veel tempels meer die je mag beklimmen. De grootste piramide van het complex El Castillo, die wel 40 m boven het centrale plein uitrijst en een indrukwekkend panoramisch uitzicht biedt op het Cayo district en het dichtbij gelegen Guatemala mag je nog wel op. We gaan met een clubje naar boven, het is een behoorlijke klim, de traptreden zijn onwijs hoog waardoor je dus echt moet klimmen. Vooral voor mensen met korte beentjes zoals ik! Aan training kom ik zeker niet te kort deze reis! Er zijn geen leuningen of relingen en af en toe vind ik het best een beetje erg veel griezelig om langs de randen te lopen en schiet er wel eens door mijn hoofd, pas op, niet uitglijden of een misstap maken want dan lig je beneden, dan roep ik maar jongens blijf in mijn buurt alsjeblieft. Best gevaarlijk af en toe. Dit is ook een van de redenen dat je nog maar weinig tempels kunt beklimmen, door de vele ongelukken die al gebeurd zijn. 

Wat ben ik blij dat ik de kans kreeg deze tempel te beklimmen want wauw wat een avontuur en wat een schitterend uitzicht!! Dit moet je zien en voelen dit is niet te omschrijven.

Flores

de hoofdstad van het departement Flores in de Petén gelegen in het noorden van Guatemala en werd gesticht door de Itzáes. Zij kwamen hierheen nadat ze waren weggestuurd uit Mexico’s Chichén Itza. Zij noemden de stad Tah Itzá (plek van de Itza’s). Op deze plek, hield de laatste onafhankelijke staat van de Maya-beschaving stand tegen de Spaanse veroveraars. Maar zij vernielden vele piramides, tempels en standbeelden. Hierdoor zul je geen oude Maya gebouwen meer zien in Flores.

Op de ruïnes van deze oude Maya gebouwen werd de moderne stad gebouwd die hedendaags te zien is.

Het is een rustig toeristisch dorpje dat een eiland vormt in het meer 'Lago de Peten Itza'. Het is verbonden met Santa Elena op het vasteland via een lange brug. Als uitvalsbasis naar de bekende ruïnes van Tikal trekt het zeer veel toeristen. Het stadje heeft goede restaurants en een gezellige boulevard..

Het is schitterend zoals je ziet ik ving de zon aan het einde van de straat. Dan ook nog maar even boven het water genomen toch wel heel bijzonder. We gaan vandaag naar het Nationale Park Tikal waar we na uitleg te hebben gehad bij de Maquette gaan beginnen met een boswandeling. Geloof me er was weer heel wat te zien ik voeg de foto's onder toe om een beetje overzicht te houden.

Tikal

In het Nationale Park Tikal in het oerwoud ligt het grootste tot nu toe ontdekte ruïne-complex van Maya-tempels. Het park heeft een oppervlakte van bijna 600 km² en staat sinds 1979 op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

De oude Maya-stad Tikal heeft men in de 18e eeuw ontdekt en wordt sinds 1881 uitgegraven en bestudeerd. De meeste en grootste monumenten staan in het centrum van 1200 bij 1600 meter.

Er is nog maar een relatief klein gedeelte opgegraven. In dit gebied staan meer dan 3000 bouwwerken in de vorm van plazas, tempels, paleizen, terrassen, balspelplaatsen, straatwegen, ceremoniële platforms, woningen e.a.

Vele bouwwerken zijn bedekt met jungle en zien eruit als heuvels, maar vele gaan ook schuil onder de junglebodem. Zij bevinden zich daar al meer dan duizend jaar.

De architectuur van Tikal

is altijd gebaseerd geweest op voortdurende verwoesting en nieuwbouw, zodat je je altijd op overblijfselen van vroegere bouwwerken bevindt als je ergens loopt. Er is in het totaal minstens 1100 jaar bouwactiviteit geweest zodat men vermoedt dat er wel 10.000 vroegere bouwwerken en terrassen onder de oppervlakte liggen. Het is bijzonder dat er nog steeds muren en gedeelten van gebouwen overeind staan.

Ondanks het feit dat er nog erg veel onderzocht moet worden, heeft men toch al heel wat ontdekt.

Het was een van de grootste steden van de Maya's ten tijde van de Klassieke Periode. 

De eerste vorst - rond 200 v. Chr - die in inscripties wordt genoemd, is Yax-Moch-Xok. De Maya's beschouwden hem als stamvader van het vorstenhuis van Tikal. Rond 250 n.Chr. was Tikal uitgegroeid tot een stad van formaat.

De laatste inscriptie in Tikal, een verwijzing naar Jasaw Chan K'awiil II, dateert uit 889. Pas in 1848 werd zij herontdekt door een team Guatemalteekse ontdekkingsreizigers.

De meeste gebouwen die je nu kunt zien in Tikal, dateren uit de laatklassieke periode. Het puin dat het resultaat was van de afbraak werd vaak gebruikt om nieuwe gebouwen op te richten, zodat de geest en het succes van het vorige bewind werd voortgezet in het volgende. Zelfs de balspelplaatsen werden over elkaar heen gebouwd.

Al deze prestaties zijn nog indrukwekkender als je je realiseert dat de Maya’s geen metalen gereedschappen noch het wiel kenden. Ook gebruikten ze geen lastdieren. 

Om alle gebouwen te zien en de diverse piramides te beklimmen heb je 3 dagen nodig. Je snapt dat wij slechts een fractie hebben gezien en nu al zeer onder de indruk.

Alles is heel goed aangegeven. Ook zie je diverse borden staan met uitleg. Die hadden wij natuurlijk niet nodig met onze gids.

Je ziet we kregen het haarfijn uitgetekend in het zand

Het Plein van de Zeven Tempels 

Dit plein is vernoemd naar de zeven tempels die pas recentelijk zijn opgegraven. Hier kun je zien hoe boomwortels zich dwars door de gebouwen heen wringen. Opvallend is dat bovenop de piramide geen tempel te vinden is. Wat bijvoorbeeld ook in Teotihuacán in Mexico te zien is. Je komt er door over drie oude speelvelden van de Maya's te lopen. Zoveel bij elkaar is uniek in de Maya-wereld en geeft de grootte van de stad goed aan. Hier was de uitdaging voor ons clubje ook dusdanig dat we weer omhoogklommen. Ja de mannen moesten natuurlijk de achterkant ook even uitproberen.

De Grote Jaguar

De meest in het oog springende tempel is tempel I, die 44,2 m hoog is en aan de oostkant van de plaza staat. Vanwege een jaguarmotief op een van de bovendrempels wordt hij ook wel tempel van de grote jaguar genoemd. Hij dateert uit 730 na Chr., halverwege de laatklassieke tijd gebouwd in een bijzondere Petén-stijl. Negen terrassen vormen de piramide waarop een tempel met drie kamers staat. De drie smalle tempelkamers hebben hoge gewelven in de vorm van de beroemde Maya-boog. In deze gewelven bevinden zich ronde, houten gewelfbalken en bovendrempels die gemaakt zijn van zapote, een harde roodbruine houtsoort afkomstig van de chicozapote-boom.  In deze tempel is ook een graf gevonden; van Ah-Cacau de 26ste vorst uit de dynastie van Tikal

 De trap die je nu ziet, is de trap die de arbeiders gebruikten toen ze de tempel bouwden. Hier overheen werd een grote, brede, ceremoniële trap gebouwd waarover de priesters in vol ornaat naar het heilgste der heiligen schreden. Door erosie is deze trap geheel verdwenen, op een klein gedeelte na dat nog te zien is aan de basis van de piramide. De tempel is erg steil en moeilijk te beklimmen. Op dit moment is beklimming niet mogelijk omdat de tempel gesloten is voor publiek. 

Tempel V of Tempel van de verloren wereld

is bijna 58 meter hoog en is ook zeer geschikt voor een beklimming met uitzicht. Door zijn ligging (in het zuiden van het park) kan je goed op Tempel I en II kijken en zodoende een goed beeld van de gehele opgraving krijgen. Voor wie deze tempel is gebouwd is nog onduidelijk. Hij is gebouwd rond het jaar 700, toen Tikal volop in bloei was. Deze tempel staat in het oudste (zuidwestelijk) gedeelte van Tikal. De bouwstijl lijkt duidelijk op die van Teotihuacán. Karakteristiek is het niet aanwezig zijn van tempels boven op de piramide. De tempel is met dezelfde massieve opbouw als piramiden uit de preklassieke periode. Hij is waarschijnlijk gebouwd voor Chak Tok Ich'aak in de 4e eeuw en behoort tot de oudere gebouwen. De tempel heeft vier trappen en is te zien aan de zuidkant van het ceremoniële centrum en Tempel III.

Geweldig ja natuurlijk we mogen dus gaan we ook naar boven pfff. Ja weer een beste klim een heel stevige inderdaad recht naar boven en geen houvast maar wat een uitzicht 

De Gran Plaza

is een 9300 m2 groot ceremonieel plein, dat in het oosten door Tempel I, in het westen door Tempel II, in het noorden door de Noordelijke Akropolis en in het zuiden door de Centrale Akropolis begrensd wordt. Vooral tempel I en II die tegenover elkaar liggen, trekken de aandacht. De huidige grasvlakte was vroeger een pleistervloer en de plaza bestaat dan ook uit vier boven op elkaar liggende vloeren van pleister die om de zoveel eeuwen vernieuwd werden. Overal zijn stèles met reliëfs en inscripties te zien. Opmerkelijk is dat in Tikal de reliëfs met diepte gemaakt zijn, terwijl ze bijvoorbeeld in het nabijgelegen Maya-stad Copan (in Honduras) volledig driedimensionaal zijn. Ook hier is de bosorchidee. 

De Noordelijk Akropolis

is volgens velen het meest bijzondere gebouw van Tikal. Uit de bouw is op te maken dat de Maya's op deze plek zo'n 1.500 jaar hebben gewoond. Dat is af  te leiden aan de bouwwerken die uit verschillende perioden stammen. Opmerkelijk is dat ze opvallend symmetrisch zijn. Mogelijk is dit dus het oudste gebouw van de Maya-cultuur. Op deze heilige plek werden meer dan 500 jaar lang de vorsten van het rijk begraven, van het jaar nul tot 550 na Chr.

Het complex ligt tussen Tempel I en II en is een complex van verschillende tempels die aan en over elkaar zijn gebouwd. De oudste tempel van dit complex dateert uit de 2de eeuw v. Chr., de jongste is 1000 jaar later gebouwd. Het complex oogt niet zo hoog door de bouw van de tempels tegen en naast elkaar, maar het hoogste heiligdom ligt bijna op een lijn met Tempel I en II.

En dit was dan het Nationale Park in Tikal. We begonnen het park met dieren en dan ook maar eindigen met dieren dacht ik.

Ook wij zijn niet echt in het centrum geweest maar wel op de boulevard en dat was best gezellig.

Het was een mooie dag morgen rijden we naar het grootste meer in Guatemala, Lago Izabel.

De Overnachting is in

Rio Dulce Terugblik In het spoor van